Mass media w służbie ewangelizacji

W Kościele istnieją różnorodne sposoby posługiwania, które mimo wszystko dążą do wspólnego celu, którym jest głoszenie Dobrej Nowiny wszystkim ludziom i narodom. Jedną z tych najbardziej znanych form posługiwania jest ewangelizacja, która swój początek bierze w misyjnym mandacie Chrystusa: „Idźcie więc i czyńcie uczniami wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami aż do skończenia świata” (por. Mt 28, 19-20).
Jak wiemy, słowo „ewangelizacja” pochodzi z języka greckiego i oznacza głoszenie, niesienie bądź też zwiastowanie dobrej nowiny, jest ono terminem względnie nowym w słownictwie powszechnym. W sposób oficjalny po raz pierwszy użyto go w 1817 r. w misjologii protestanckiej. Wówczas odnosił się głównie do działalności protestanckich kaznodziejów, którzy - propagując i rozpowszechniając teksty Biblii - pozyskiwali nowych wyznawców dla religii protestanckiej. Z upływem lat słowo „ewangelizacja” zaczęło przenikać także do teologii katolickiej, oznaczając głoszenie Chrystusa tym ludziom, którzy go jeszcze nie znają. Mówiło się wówczas o ewangelizacji ludów niechrześcijańskich, jednak mimowolnie termin ten kojarzono tylko z misjami, co nie było do końca słuszne i prawdziwe.
Ogromny wpływ na rozwój pojęcia „ewangelizacja” we współczesnej teologii wywarł Sobór Watykański II, który wypracował nowy wymiar patrzenia na samo to słowo, jak i jego zakres. Ponadto wprowadził ideę nowej ewangelizacji, która stanowi drogowskaz w pracy ewangelizacyjnej współczesnego Kościoła.
Wielkim propagatorem nowej ewangelizacji okazał się Papież Jan Paweł II, który już w dniu wyboru na Stolicę Piotrową mówił: „Nie bójcie się otworzyć drzwi Chrystusowi”. On również jako pierwszy użył określenia nowa ewangelizacja, a było to podczas pierwszej pielgrzymki do Polski w 1979 r. Powiedział wtedy: „Kiedy postawiono opodal tego miejsca nowy drewniany krzyż, było to w okresie Millennium. Otrzymaliśmy znak, że na progu nowego tysiąclecia - w te nowe czasy i nowe warunki - wchodzi na nowo Ewangelia. Rozpoczęła się nowa ewangelizacja, jak gdyby druga, a przecież ta sama, co pierwsza. Dziękujmy dzisiaj przy krzyżu mogilskim, a zarazem przy krzyżu nowohuckim za ten początek ewangelizacji”.
Nowa ewangelizacja nie ma jednak nic wspólnego z tym, co w rozmaitych publikacjach starano się sugerować, mówiąc o tak zwanej restauracji, podnosząc zarzut prozelityzmu, powołując się na jednostronne i tendencyjne rozumienie pojęć pluralizmu i tolerancji. Według właściwego rozumienia tego terminu, odnosi się ona jedynie do nowych wyzwań, jakie dla posłannictwa Kościoła stwarza współczesny świat.
Jak wiemy, współczesny świat wymaga od wszystkich szczególnej aktywności, szczególnego dynamizmu, to wymaganie nie omija również Kościoła, który stara się odpowiadać na nie. Dokłada wszelkich starań, by właściwie wykorzystywać wszystkie dary Boże, które obecnie dostępne są w świecie. Wśród tych najcenniejszych dobrodziejstw są media, do których należy: prasa, radio, film, telewizja z potężniejącym kanałem współczesnej informatyki z jej komputerami i Internetem, połączeniami telefonii komórkowej, a niebawem z systemem UMTS, nazywanym również 3G. Kościół nie jest obojętny na tkwiący w nich potencjał, dlatego w swojej działalności stara się właściwie je wykorzystywać, by osiągnąć zjednoczenie i postęp, aby wszyscy ludzie mogli współpracować w planie zbawienia.
Jak wszyscy wiemy i czego z pewnością doświadczamy, wynalazki te na stałe zagościły w naszych domach. Możemy wręcz zaryzykować stwierdzenie, że przyczyniły się one do polepszenia jakości naszego życia, ułatwiły pracę, poprawiły jej efektywność, ułatwiły dostęp do rozrywki. Ponadto stworzyły nowe możliwości spotkania ludzi z orędziem ewangelicznym, dały wreszcie szansę przyjęcia zaproszenia do żywego uczestnictwa w życiu Kościoła. Dzięki specyficznym cechom okazały się niezwykle owocne w docieraniu do wszystkich z nauką chrześcijańską, pozwoliły ponadto, dzięki pomocy specjalistów, przedstawiać różne sprawy w sposób przyjemny i nowoczesny.
Jest więc oczywistą sprawą, że Kościół oprócz tradycyjnych metod ewangelizacji powinien stosować również środki społecznego przekazu, gdyby jednak zaniechał ich stosowania - „byłby winny przed swoim Panem, że nie używał tych potężnych pomocy, które ludzki umysł coraz bardziej usprawnia i doskonali” („Evangelii nuntiandi”, 45). Kościół więc wypełnia Boży nakaz i coraz częściej sięga przy ewangelizacji po media.
W Polsce sytuacja wygląda nieco inaczej, gdyż Kościół dopiero uczy się właściwego wykorzystania tych dobrodziejstw. Związane jest to sytuacją polityczną, jaka występowała u nas przed 1989 r., a która ograniczała dostęp Kościołowi do środków masowego przekazu. Cykl przemian zainicjowały porozumienia sierpniowe podpisane przez NSZZ „Solidarność” i stronę rządową, które pozwoliły m. in. na transmisję niedzielnej Mszy św. radiowej i okolicznościowych programów religijnych. Diametralna zmiana nastąpiła jednak w latach 90., kiedy to doszło do diametralnych przemian społeczno-politycznych. Powstały wtedy Katolicka Agencja Radiowa, Katolicka Agencja Telewizyjna, zaczęto prezentować katolickie programy i audycje, wielkim przełomem było powstanie kierunków dziennikarskich na ATK, KUL, PAT, kształcących nowe pokolenie dziennikarzy katolickich. Ogromne znaczenie dla rozwoju mediów katolickich w Polsce miało również powstanie Radia Maryja i wielu innych rozgłośni diecezjalnych, głoszących orędzie Dobrej Nowiny. Widać więc, że Kościół katolicki w Polsce w szybkim tempie zaaklimatyzował się do nowych warunków i właściwie wykorzystał dane mu możliwości. Miejmy nadzieję, że tak będzie i dalej, że Orędzie Zbawienia będzie nadal skutecznie głoszone z wykorzystaniem środków społecznego przekazu.

Literatura:
1. Jan Paweł II, „Przekroczyć próg nadziei”, Lublin 1994.
2. Ks. A. Eckmann, „W służbie ewangelizacji”, Warszawa-Katowice 1996.
3. K. Klauza, „Media w nowoczesnej parafii”, Częstochowa 2003.
4. Ks. A. Baczyński, „Telewizja w służbie ewangelizacji”, Kraków 1998.
5. Ks. K. Pawlina, „Nowa ewangelizacja i jej realizacja w Polsce po 1989 r.”, Warszawa 1995.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Drodzy bracia i siostry, W ostatnich katechezach widzieliśmy, jak czytanie i rozważanie Pisma Świętego w modlitwie osobistej i wspólnotowej otwierają na słuchanie Boga, który do nas mówi i rozbudzają światło, aby zrozumieć teraźniejszość. Dzisiaj chciałbym mówić o świadectwie i modlitwie pierwszego męczennika Kościoła, św. Szczepana, jednego z siedmiu wybranych do posługi miłości względem potrzebujących. W chwili jego męczeństwa, opowiedzianej w Dziejach Apostolskich, ujawnia się po raz kolejny owocny związek między Słowem Bożym a modlitwą. Szczepan został doprowadzony przed trybunał, przed Sanhedryn, gdzie oskarżono go, iż mówił, że „Jezus Nazarejczyk zburzy...[świątynię] i pozmienia zwyczaje, które nam Mojżesz przekazał” (Dz 6, 14). Jezus podczas swego życia publicznego rzeczywiście zapowiadał zniszczenie świątyni Jerozolimskiej: „Zburzcie tę świątynię, a Ja w trzech dniach wzniosę ją na nowo” (J 2,19). Jednakże, jak zauważył św. Jan Ewangelista, „On zaś mówił o świątyni swego ciała. Gdy więc zmartwychwstał, przypomnieli sobie uczniowie Jego, że to powiedział, i uwierzyli Pismu i słowu, które wyrzekł Jezus” (J, 21-22). Mowa Szczepana przed trybunałem, najdłuższa w Dziejach Apostolskich, rozwija się właśnie na bazie tego proroctwa Jezusa, który jako nowa świątynia inauguruje nowy kult i zastępuje ofiary starożytne ofiarą składaną z samego siebie na krzyżu. Szczepan pragnie ukazać, jak bardzo bezpodstawne jest skierowane przeciw niemu oskarżenie, jakoby obalał Prawo Mojżesza i wyjaśnia swoją wizję historii zbawienia, przymierza między Bogiem a człowiekiem. Odczytuje w ten sposób na nowo cały opis biblijny, itinerarium zawarte w Piśmie Świętym, aby ukazać, że prowadzi ono do „miejsca” ostatecznej obecności Boga, jakim jest Jezus Chrystus, a zwłaszcza Jego męka, śmierć i Zmartwychwstanie. W tej perspektywie Szczepan odczytuje też swoje bycie uczniem Jezusa, naśladując Go aż do męczeństwa. Rozważanie Pisma Świętego pozwala mu w ten sposób zrozumieć jego misję, jego życie, chwilę obecną. Prowadzi go w tym światło Ducha Świętego, jego osobista, głęboka relacja z Panem, tak bardzo, że członkowie Sanhedrynu zobaczyli jego twarz „podobną do oblicza anioła” (Dz 6, 15). Taki znak Bożej pomocy, przypomina promieniejące oblicze Mojżesza, gdy zstępował z góry Synaj po spotkaniu z Bogiem (por. Wj 34,29-35; 2 Kor 3,7-8). W swojej mowie Szczepan wychodzi od powołania Abrahama, pielgrzyma do ziemi wskazanej przez Boga, którą posiadał jedynie na poziomie obietnicy. Następnie przechodzi do Józefa, sprzedanego przez braci, którego jednak Bóg wspierał i uwolnił, aby dojść do Mojżesza, który staje się narzędziem Boga, aby wyzwolić swój naród, ale napotyka również wielokrotnie odrzucenie swego własnego ludu. W tych wydarzeniach, opisywanych przez Pismo Święte, w które Szczepan jest, jak się okazuje religijnie zasłuchany, zawsze ujawnia się Bóg, który niestrudzenie wychodzi człowiekowi naprzeciw, pomimo, że często napotyka uparty sprzeciw, i to zarówno w przeszłości, w chwili obecnej jak i w przyszłości. W tym wszystkim widzi on zapowiedź sprawy samego Jezusa, Syna Bożego, który stał się ciałem, który - tak jak starożytni Ojcowie - napotyka przeszkody, odrzucenie, śmierć. Szczepan odwołuje się zatem do Jozuego, Dawida i Salomona, powiązanych z budową świątyni Jerozolimskiej i kończy słowami proroka Izajasza (66, 1-2): „Niebiosa są moim tronem, a ziemia podnóżkiem nóg moich. Jakiż to dom możecie Mi wystawić i jakież miejsce dać Mi na mieszkanie? Przecież moja ręka to wszystko uczyniła” (Dz 7,49-50). W swoim rozważaniu na temat działania Boga w historii zbawienia, zwracając szczególną uwagę na odwieczną pokusę odrzucenia Boga i Jego działania, stwierdza on, że Jezus jest Sprawiedliwym zapowiadanym przez proroków; w Nim sam Bóg stał się obecny w sposób wyjątkowy i ostateczny: Jezus jest „miejscem” prawdziwego kultu. Szczepan przez pewien czas nie zaprzecza, że świątynia jest ważna, ale podkreśla, że „Najwyższy jednak nie mieszka w dziełach rąk ludzkich” (Dz 7, 48). Nową, prawdziwą świątynią, w której mieszka Bóg jest Jego Syn, który przyjął ludzkie ciało. To człowieczeństwo Chrystusa, Zmartwychwstałego gromadzi ludy i łączy je w sakramencie Jego Ciała i Krwi. Wyrażenie dotyczące świątyni „nie zbudowanej ludzkimi rękami” znajdujemy także w teologii świętego Pawła i Liście do Hebrajczyków: ciało Jezusa, które przyjął On, aby ofiarować siebie samego jako żertwę ofiarną na zadośćuczynienie za grzechy, jest nową świątynią Boga, miejscem obecności Boga żywego. W Nim Bóg jest człowiekiem, Bóg i świat kontaktują się ze sobą: Jezus bierze na siebie cały grzech ludzkości, aby go wnieść w miłość Boga i aby „spalić” go w tej miłości. Zbliżenie się do krzyża, wejście w komunię z Chrystusem oznacza wejście w to przekształcenie, wejście w kontakt z Bogiem, wejście do prawdziwej świątyni. Życie i mowa Szczepana nieoczekiwanie zostają przerwane wraz z ukamienowaniem, ale właśnie jego męczeństwo jest wypełnieniem jego życia i orędzia: staje się on jedno z Chrystusem. W ten sposób jego rozważanie odnośnie do działania Boga w historii, na temat Słowa Bożego, które w Jezusie znalazło swoje całkowite wypełnienie, staje się uczestnictwem w modlitwie Pana Jezusa na krzyżu. Rzeczywiście woła on przed śmiercią: „Panie Jezu, przyjmij ducha mego!” (Dz 7, 59), przyswajając sobie słowa Psalmu 31,6 i powtarzając ostatnią wypowiedź Jezusa na Kalwarii: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego” (Łk 23,46); i wreszcie, tak jak Jezus zawołał donośnym głosem wobec tych, którzy go kamienowali: „Panie, nie poczytaj im tego grzechu!” (Dz 7, 60). Zauważamy, że chociaż z jednej strony modlitwa Szczepana podejmuje modlitwę Jezusa, to jest ona skierowana do kogo innego, gdyż jest ona skierowana do samego Pana, to znaczy do Jezusa, którego uwielbionego kontempluje po prawicy Ojca: „Widzę niebo otwarte i Syna Człowieczego, stojącego po prawicy Boga” (w. 56). Drodzy bracia i siostry, świadectwo św. Szczepana daje nam pewne wskazania dla naszej modlitwy i życia. Możemy się pytać: skąd ten pierwszy chrześcijański męczennik czerpał siłę do stawiania czoła swoim prześladowcom i aby dojść do daru z siebie samego? Odpowiedź jest prosta: ze swej relacji z Bogiem, ze swej komunii z Chrystusem, z rozważania Jego historii zbawienia, dostrzegania działania Boga, które swój szczyt osiągnęło w Jezusie Chrystusie. Także nasza modlitwa musi się karmić słuchaniem Słowa Bożego w komunii z Jezusem i Jego Kościołem. Drugi element to ten, że św. Szczepan widzi w dziejach relacji miłości między Bogiem a człowiekiem zapowiedź postaci i misji Jezusa. On - Syn Boży - jest świątynią „nie zbudowaną ludzkimi rękami”, w której obecność Boga stała się tak bliska, że weszła w nasze ludzkie ciało, aby nas doprowadzić do Boga, aby otworzyć nam bramy nieba. Tak więc nasza modlitwa powinna być kontemplacją Jezusa siedzącego po prawicy Boga, Jezusa jako Pana naszego, mojego codziennego życia. W Nim, pod przewodnictwem Ducha Świętego, możemy także i my zwrócić się do Boga, nawiązać realny kontakt z Bogiem, z zaufaniem i zawierzeniem dzieci, które zwracają się do Ojca, który je nieskończenie kocha. Dziękuję. tlum. st (KAI) / Watykan