O pięknie toruńskich świątyń świadczy nie tylko wspaniała ceglana architektura, ale także bogate wyposażenie ich wnętrz, głównie w postaci licznych drewnianych ołtarzy. Wyjątkowe ich nagromadzenie jest wynikiem dramatycznych losów nie zachowanych do dzisiaj świątyń, z których najokazalszą był nowomiejski kościół Dominikanów św. Mikołaja rozebrany w 1834 r. Część jego wyposażenia dostała się wtedy do świątyni św. Jakuba pełniącej w owym czasie rolę kościoła macierzystego.
Do najciekawszych obiektów należy konserwowany w roku ubiegłym ołtarz św. Anny, znajdujący się w jednej z kaplic po stronie południowej kościoła. W trakcie prac wykonywanych przez zespół toruńskich konserwatorów dzieł sztuki ujawnione zostały pewne nowe przesłanki potwierdzające tezę o jego dominikańskiej proweniencji. Obecne wezwanie ołtarza (św. Anny) wydaje się wtórne, o czym świadczy umieszczony na tzw. zasuwie prostokątny obraz z wizerunkiem św. Anny nauczającej młodocianą Maryję, kształtem nie pasujący do zwieńczonej łukiem ramy. Poza tym obraz główny tematycznie nie odpowiada wezwaniu ołtarza, przedstawia bowiem Matkę Bożą z Dzieciątkiem na rękach w koronie z róż, które oplatają całą Jej postać. Ta "różana" tematyka obrazu, odkryta dopiero po zdjęciu srebrnych szatek, pasuje bardziej do innego wezwania.
Jerzy Domasłowski - autor najnowszej publikacji o kościele św. Jakuba - zwrócił uwagę na podobieństwo naszego ołtarza do ołtarza św. Róży z koś-cioła Dominikanów, z zaznaczeniem, że był on koloru zielonego. Kolor ten odkryliśmy właśnie spod przemalowań w czasie wspomnianych prac konserwatorskich. Chodzi więc prawdopodobnie o ten sam obiekt.
Dominikańską proweniencję potwierdza ponadto obecność w ołtarzu relikwii m.in. dominikanina św. Tomasza z Akwinu. Dominikanką była też św. Róża z Limy, domniemana, pierwotna patronka naszego ołtarza, której kult był szczególnie propagowany przez dominikanów w XVII w. łącznie z kultem modlitwy różańcowej. Stosownie do swego imienia św. Róża większość czasu spędzała na modlitwie w ogrodzie, cechowała ją niezwykła zażyłość z przyrodą (Legendy dominikańskie w oprac. o Jacka Salija, Poznań 1982). Motywy różane występują również w plastyce ołtarza, co widoczne jest szczególnie w ozdobnych uszakach; łącznie z zieloną barwą ołtarza stwarza to atmosferę ogrodu.
Wszystko wskazuje więc na to, że obecne wezwanie otrzymał ołtarz po przeniesieniu go do kościoła św. Jakuba, z czym wiązała się jego nowa aranżacja kolorystyczna w tonacji brązowej odpowiadającej wystrojowi całej kaplicy.
Pomóż w rozwoju naszego portalu