Góra jest jedną z najstarszych miejscowości na Pałukach. Pierwsza
wzmianka o wsi, jako własności Arcybiskupa Gnieźnieńskiego, pochodzi
z 1136 r. O istniejącym tutaj kościele po raz pierwszy napisano w
dokumencie z 1301 r. Od XVI do XIX w. był on filią zarządzaną przez
dominikanów ze Żnina.
Obecny kościół wzniesiono w XIV w., a wokół niego założony
został cmentarz, na którym nie dokonuje się już pochówku. Na bocznej
ścianie wieży kościelnej zamocowana jest tablica z białego piaskowca
ku czci 13 parafian, zamordowanych przez hitlerowców w czasie II
wojny światowej (w tym pięciu uczestników powstania wielkopolskiego),
zdobi ją artystyczny relief krzyża i wykonana w brązie rzeźba głowy
Chrystusa Boleściwego.
Drugą tablicę z szarego granitu wmurowano dla upamiętnienia
żołnierzy AK z Dobrylewa: ppor. Henryka Maciejewskiego i pchor. Benedykta
Maciejewskiego - obaj polegli w powstaniu warszawskim. Ich ciała
pochowane zostały w rodzinnym grobowcu na cmentarzu parafialnym.
Na cmentarzu przykościelnym znajdują się trzy nagrobki
z końca ubiegłego wieku i tyleż z początku obecnego. Swoją budową
odróżnia się klasycystyczny nagrobek z białego piaskowca ks. Józefa
Lipkowskiego (1844-82) i jego siostry Zofii. Jest to zarazem najstarszy
grób tej nekropolii. Można też zwrócić uwagę na płyty nagrobne: ks.
Romana Sikorskiego (1839-1922) i ziemianina Antoniego Tychowicza (
zm. 1894).
Do górskiej parafii należy drugi cmentarz grzebalny o
powierzchni 2,02 ha, założony w końcu XVIII w. przy obecnej ul. Topolowej.
Od bramy cmentarnej z końca XIX w. wiedzie pomnikowa aleja wysadzana
lipą drobnolistną. Z najstarszych nagrobków zachowały się trzy z
XIX w. (najczytelniejszy z 1892 r.) oraz 11 z początku XX. Z ubiegłego
wieku są dwa grobowce-kaplice, jedna bezimienna, druga rodzin Adamskich
i Musiałów.
Pobyt na górskim cmentarzu parafialnym można rozpocząć
od zapalenia zniczy na mogile zasłużonych dla kraju, dawnych właścicieli
pobliskiego Młodocina i okolic, Skarbów Malczewskich, herbu Abdank.
Zaniedbany grobowiec, z zachowaną częścią w ziemi wypełnioną wodą,
usytuowany jest w narożniku, po prawej stronie od głównego wejścia.
Ze słabo czytelnych napisów można jedynie odczytać, że pochowani
tu zostali Tytus Malczewski (4.I.1843-23.VI.1928) i syn Edward (1.VI.1888-3.I.1985)
.
Tytus Skarbek Malczewski był więziony za udział w powstaniu
styczniowym. Założył cukrownię w Żninie. W 1871 r. powiększył dobra
rodzinne, zakupując majątek Młodocin. Ożenił się z Wandą Czarnicką
z Dobrego na Kujawach i miał z nią synów: Edwarda i Józefa oraz córki:
Mieczysławę, Halinę (żonę Kozłowskiego, zamordowanego w Inowrocławiu
w 1940 r.), Izabelę i Irenę.
W końcowej części cmentarza, także po prawej stronie,
znajduje się zbiorowa mogiła stu bezimiennych obywateli polskich,
pochodzenia żydowskiego, zamęczonych w obozie hitlerowskim w pobliskim
Murczynie. Wykonany z kamienia i cegły nagrobek, oprócz tablicy pamiątkowej,
zawiera elementy dekoracyjne w formie siedmioramiennego świecznika
i łańcuchów. Założony w listopadzie 1942 r. obóz, usytuowany był
w budynku starej szkoły i został ogrodzony drutem kolczastym. Przebywało
w nim około 150 osób, z których w chwili likwidacji obozu w sierpniu
1943 r. pozostało jedynie 30. Pozostali zmarli z głodu i wyczerpania.
Więźniowie zatrudnieni byli przy budowie kanału melioracyjnego.
Przy metalowym krzyżu znajduje się grób proboszcza parafii
górskiej w latach 1937-64, ks. kanonika Czesława Malewskiego (1894-1964)
. Wśród mogił odnaleźć można grób Heleny i Benedykta Maciejewskich
z Dobrylewa, którzy zginęli w powstaniu warszawskim w 1944 r. oraz
Jana, uczestnika strajku szkolnego w 1906 r. w pobliskim Januszkowie.
Na górskiej nekropolii znajduje się kilka ciekawych plastycznie
nagrobków, a wśród nich ceglano-kamienny na mogile Jana (zm. 1929)
i Agnieszki Krauze (zm. 1945) z figurą Matki Bożej. Widzimy miniaturową
grotę Matki Bożej na grobie Różańskich, nagrobek w kształcie serca
ma mogile zmarłego w 20. wiośnie życia Piotra Marczyńskiego, figurę
aniołka u 2-letniej Tereni Michalczak i płaskorzeźbę Maryi z Dzieciątkiem
u Milskich.
Pomóż w rozwoju naszego portalu