W Lelowie w tych dniach gości już prawie 150 chasydów z Izraela, Holandii, Anglii, którzy przybyli uczcić 200. rocznicę śmierci cadyka Dawida Bidermana. 8 stycznia, przypada jubileuszowy jorcajt - 200. rocznica jego śmierci. Z okazji rocznicy spodziewany jest w tym roku przyjazd prawie 300 chasydów - poinformował „Niedzielę” Ireneusz Leśnikowski z Urzędu Gminy Lelów.
Wójt gminy Lelów Jacek Lupa odsłoni 8 stycznia tablicę upamiętniającą 200. rocznicę śmierci cadyka, ufundowaną przez gminę. „Dziś po modlitwach przy grobie cadyka, chasydzi zasiądą przy wspólnym stole, będą także tańczyć i śpiewać, uważają bowiem, że w ten sposób także można chwalić Boga”- informuje Leśnikowski.
Jorcajt to dzień, w którym przypada rocznica śmierci zmarłego. Jorcajtową świeczkę zapala się w rocznicę śmierci wedle kalendarza żydowskiego. 200. jorcajt odbywa się w tym roku 8 stycznia bowiem kalendarz żydowski jest ruchomy - według tej numeracji jest w tej chwili rok 5574.
Reklama
Dawid Biderman (ur. 1746 w Lelowie , zm. 28 stycznia 1814 ) był rabinem, pierwszym cadykiem chasydzkiej dynastii Lelow. Został pochowany na cmentarzu w Lelowie, a jego grób do II wojny światowej odwiedzały rzesze chasydów. Jest on autorem książek: „Migdal Dawid” i „Kodesz ha-Lulim”. Był jednym z najbardziej znanych ówcześnie cadyków na ziemiach polskich. Myśli Bidermana cytowane są do dziś przez chasydów na całym świecie. Dawid Biderman początkowo studiował u Mojżesza Lejba z Sasowa , a następnie u Jakuba Icchaka Horowica , gdzie uważany był za najwybitniejszego ucznia. Był zaprzyjaźniony i spowinowacony z Jakubem Icchakiem Rabinowiczem z Przysuchy
Przed II wojną światową Żydzi stanowili około 45 proc. mieszkańców Lelowa. Wiosną 1943 r. niemieccy okupanci wywieźli lelowskich Żydów do obozu koncentracyjnego w Treblince. Pod koniec lat 80. XX wieku odkryto w Lelowie grób Bidermana. W 2008 r. Żydzi odzyskali od skarbu państwa teren dawnego cmentarza z miejscem pochówku cadyka. W 2010 r. w pielgrzymce na grób cadyka wzięli udział potomkowie Dawida Biedermana, synowie cadyka Szymona Natana Neta - siódmego dynastycznego potomka Dawida Bidermana. Wówczas również chasydzi wybrali nowego duchowego przywódcę. Wielkim Rabinem został Aron Biderman z Izraela.
W 1988 r. z inicjatywy Rabina Szimona Anshina z Izraela przeprowadzono poszukiwania miejsca pochówku cadyka Biedermanna. Nad pracami czuwała Fundacja Rodziny Nissenbaumów. Ustalono, że szczątki słynnego cadyka spoczywają pod jednym ze sklepów spółdzielni. Wykopano czaszkę , piszczele oraz kości rąk, które przekazano na badania do Uniwersytetu Hebrajski ego w Jerozolimie . Kiedy okazało się, że szczątki należą do Dawida Bidermana , na zapleczu budynku w lutym 1989 r. wybudowano ohel cadyka.
W grudniu 2008 r. nastąpiło formalne przekazanie tego gruntu przez Spółdzielnię do Skarbu Państwa, który przekazał go Gminie Żydowskiej w Katowicach. Skarb Państwa zapłacił GS-owi 603 tys. zł., a Fundacja Chasydów w formie darowizny dała spółdzielni dodatkowe 200 tys. zł. Gmina Wyznaniowa Żydowska przekazała kirkut Fundacji Chasydów.
1 lutego 2009 r. przedstawiciele Gminy Żydowskiej, chasydów, władz wojewódzkich i lelowscy samorządowcy spotkali się, aby podziękować sobie za zakończony sukcesem, kilkuletni proces powrotu kirkutu do wspólnoty żydowskiej.
Latem 2011 r. Fundacja Rodziny Nissenbaumów ogrodziła teren cmentarza. Ogrodzenie składa się z metalowych przęseł na podmurówce. Obejmuje całą długość cmentarza oraz bramę główną z wyłączeniem kilku metrów od strony głównej. We wrześniu 2012 r. rozpoczęły się prace związane z budową nowego ohelu. Na zlecenie Fundacji Rodziny Nissenbaumów ekipa robotników zabetonowała płytę fundamentową i wykonała zbrojenie ścian parteru. Powstał nowy ohel.
Tu w Polsce jest moja rodzina, dzięki której żyję - powiedziała Chava Nissimov, uratowana z zagłady przez polską rodzinę Walczaków. Świadectwo ocalenia wygłosiła w Toruniu podczas międzynarodowego kongresu nt. pomocy Polaków w ratowaniu Żydów.
Kongres na temat przywracania pamięci o bohaterach II wojny światowej, jakimi byli Polacy ratujący Żydów, zorganizowała Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. Odbył się w ramach projektu współfinansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.
Podczas dwunastej kongregacji generalnej Kolegium Kardynalskiego, ostatniej przed rozpoczęciem konklawe, anulowano Pierścień Rybaka i pieczęcie pontyfikatu papieża Franciszka, umieszczając na nich krzyż - poinformował dyrektor Biura Prasowego Stolicy Apostolskiej, Matteo Bruni.
Podczas spotkania kardynałów odczytano również oświadczenie-apel o zawieszenie broni w strefach wojennych. Zapytany przez dziennikarzy o sprawę kenijskiego kardynała Johna Ndje, który w wywiadzie oświadczył, że nie jest chory, ale nie został wezwany na konklawe, Bruni przypomniał, że „kardynałowie elektorzy nie potrzebują wezwania, aby się stawić, ponieważ są dopuszczeni do konklawe z mocy prawa. W niektórych przypadkach to dziekan Kolegium Kardynałów sprawdza za pośrednictwem nuncjatury, czy kardynał może przybyć, czy też nie. W tym przypadku taka interwencja miała miejsce i odpowiedź była negatywna” - stwierdził rzecznik Watykanu.
6 maja 2025 roku przypadła 80. rocznica kapitulacji Festung Breslau. W miejscu pamięci i wyzwolenia jeńców z obozu Burgweide, znajdującego się na wrocławskich Sołtysowicach, odbyły się uroczystości upamiętniające tamte wydarzenia. - Spotykamy się dziś, aby uczcić pamięć ofiar i ocalałych z obozu pracy Burgweide, które funkcjonowało w czasie jednej z najciemniejszych kart historii niemieckiej okupacji i II wojny światowej - mówił Martin Kremer, konsul generalny Niemiec we Wrocławiu.
W czasie przeznaczonym na przemówienia głos zabrał Kamil Dworaczek, dyrektor wrocławskiego oddziału IPN. Rozpoczął on od zacytowania fragmentu z Księgi Powtórzonego Prawa: “Źle się z nami obchodzili, gnębili nas i nałożyli na nas ciężkie roboty przymusowe”. - Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że jest to fragment relacji jednego z robotników przymusowych przetrzymywanych tutaj w obozie Burgweide. Ale jest to fragment z Pisma Świętego, z Księgi Powtórzonego Prawa, który opowiada o losie Izraelitów w niewoli egipskiej. Później czytamy oczywiście o ucieczce, o zyskaniu wolności, w końcu w kolejnym pokoleniu dotarciu do ziemi obiecanej. I tych analogii między losem Izraelitów w niewoli egipskiej a losem Polaków i innych robotników przymusowych w III Rzeszy jest więcej. Jest też jedna istotna różnica. Polacy nie musieli podejmować ucieczki, tak jak starotestamentowi Izraelici, bo to do nich przyszła Polska. Nowa Polska i Polski Wrocław, które może nie do końca były ziszczeniem ich marzeń i snów, ale przestali być w końcu niewolnikami w Breslau - zaznaczył Kamil Dworaczek, dodając: - Sami mogli decydować o swoim losie, zakładać rodziny, w końcu zdecydować, czy to tutaj będą szukać swojej ziemi obiecanej. I ta ziemia obiecana w pewnym sensie zaczęła się dokładnie w tym miejscu, w którym dzisiaj się znajdujemy. Bo to tutaj zawisła 6 maja pierwsza polska flaga, pierwsza biało-czerwona w powojennym Wrocławiu. Stało się tak za sprawą pani Natalii Kujawińskiej, która w ukryciu, w konspiracji uszyła tę flagę kilka dni wcześniej. Pani Kujawińska była jedną z warszawianek, która została wypędzona przez Niemców po upadku Powstania Warszawskiego. Bardzo symboliczna historia.
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
