Musi być autentycznie

Pasja - to film o 12 ostatnich godzinach życia Jezusa z Nazaretu.
Zaczyna się od modlitwy w Ogrójcu. Potem jest kuszenie przez szatana, zdrada Judasza, aresztowanie, rozmowa - najpierw z żydowskimi kapłanami Wysokiej Rady, potem z Rzymianinem Poncjuszem Piłatem, biczowanie, droga krzyżowa ulicami miasta, Golgota, przybicie do krzyża, śmierć...
Każdy chrześcijanin doskonale zna te wydarzenia. Jednak film Mela Gibsona to coś więcej. Coś więcej niż arcydzieło - jak mówi William Peter Baltty - coś, co wprawia w zachwyt wiarą, zapałem i odwagą w realizacji.
Scenariusz powstał na podstawie Ewangelii. To nic nowego, ponieważ wszystkie produkcje filmowe dotyczące życia Jezusa opierały się na tym jedynym wiarygodnym przekazie o życiu i nauczaniu Chrystusa. Gibson poszedł dalej. Zależało mu na maksymalnej wiarygodności. Jezus mówi więc językiem swoich czasów - po aramejsku, Piłat - uliczną łaciną.

Scenografia i kostiumy

Film kręcono we Włoszech, w mieście Matera, którego okolice jako żywo przypominają okolice Jerozolimy sprzed 2000 lat, oraz w legendarnych rzymskich studiach filmowych, które słyną w całym filmowym świecie z niewiarygodnej maestrii swych ekip. To Włosi wybudowali Amerykanom gigantyczną i zachwycającą jerozolimską Świątynię i pałac Piłata z dziedzińcem, gdzie biczowano Jezusa. W studiu wybudowano kawałek Jerozolimy o powierzchni 2,5 akra. Gibson ściągnął z Hollywood „oskarowych” speców od charakteryzacji z Keithem Vanderlaanem na czele, który zanim przystąpił do odtwarzania kolejnych etapów umęczenia ciała Jezusa, sam studiował zmiany zachodzące w organizmie człowieka podczas ukrzyżowania. Reżyser domagał się maksimum realizmu, wiedząc, że to twarz Jezusa gra w filmie główną rolę. W efekcie aktora odtwarzającego Jezusa charakteryzowano przez 7-10 godzin dziennie, tatuując mu np. plecy w pręgi nabiegłe krwią. Ekipa od charakteryzacji godzinami przygotowywała realistyczne pokazanie kolejnych etapów drogi krzyżowej. Podobne zadanie mieli kostiumolodzy. Stroje szyto z naturalnych materiałów, znanych w starożytności, i wykonywano je ręcznie. Gibson, oczarowany malarstwem Caravaggia, skrócił paletę barw strojów do czerni, brązu i beżu. Żydzi chodzą więc w filmie w wełnianych płaszczach z kapturami, a dla Rzymian odlewano napierśniki i hełmy.

Zdjęcia jak obrazy Caravaggia

„Ma być jak u Caravaggia” - tłumaczył reżyser Calebowi Deschanelowi, światowej sławy operatorowi. To kunsztowi tego człowieka zawdzięczamy „niesamowitość” scen w Pasji. Połowę ujęć kręcono nocą, połowę w półmroku, co tworzy klimat tajemniczości i niezwykłości wydarzeń, ale gdy trzeba, kamera niemal wchodzi w aktorów, by pokazać rozpacz, ból, cierpienie.
Gibson nie chciał w filmie gwiazd, szukał „odkrycia” i takim odkryciem zapewne jest odtwarzający postać Jezusa James Caviezel. Reżyser na początku nie wiedział, że aktor ma 33 lata i jest praktykującym katolikiem, ale z pewnością zauważył, że James często modlił się podczas przerw w zdjęciach. Sam aktor przyznał, że rola Jezusa zmieniła jego życie, a gdy cudownie ocalał po tym, jak uderzył w niego piorun, głośno mówi o opiece Najwyższego.
Ponad 2 tygodnie trwało kręcenie tylko scen ukrzyżowania, podczas których aktor musiał dźwigać krzyż ważący 50 kg (prawdziwy ważył dwa razy więcej), a potem godzinami wisieć na nim. W ostatnich dniach, by ulżyć aktorowi, zastępowano go manekinem. James, by wytrzymać fizycznie trudy roli, godzinami ćwiczył mięśnie nóg i pleców. W środku włoskiej zimy, tylko w przepasce na biodrach, niemal zamarzał na planie. Ogrzewano mu wtedy jedynie usta, tak by był w stanie wypowiadać swoje kwestie. Aktor przeszedł zapalenie płuc, wyrwanie barku, niemal zemdlał po tym, jak bicz z rzymskiego narzędzia tortur, którym katowano Jezusa, ześlizgnął się na nieosłonięte ciało aktora. „Nie sądziłem, że tyle będę się musiał modlić, by utrzymać właściwą perspektywę” - powiedział po zakończeniu zdjęć.
Do roli Matki Jezusa zaangażowano znaną bułgarską aktorkę, ponieważ Gibson był przekonany, że tylko Maia Morgenstern jest w stanie samą twarzą zagrać rozpacz, nadzieję i miłość. Aktorka przyznała, że scenariusz przeczytała 200 razy, by sprostać roli.

Reżyser

Mel Gibson - megagwiazda kina, od 12 lat myślał o nakręceniu tego filmu. Obsypany Oskarami za film Waleczne serce, uwierzył wreszcie, że może stworzyć poruszający obraz z życia Jezusa Chrystusa. Na jego realizację wyłożył z własnej kieszeni 25 mln dolarów, bo zależało mu na artystycznej niezależności. Zaangażował najlepszych z najlepszych, by osiągnąć realistyczne przedstawienie męki i śmierci Jezusa Chrystusa. Udało się. The Wall Street Journal napisał, że przy Pasji Gibsona inne filmowe wizje ukrzyżowania Jezusa to „hollywoodzka tandeta”.
„Chciałem wyrazić ogrom ofiary oraz całą jej grozę. Pragnąłem także, aby film nie był pozbawiony liryzmu i piękna, stałego poczucia miłości, bo przecież jest to opowieść o wierze, nadziei i miłości. To, moim zdaniem, najwspanialsza historia, jaką można opowiedzieć” - stwierdził Mel Gibson.