KRZYSZTOF DRWAL

"Postać Prymasa Tysiąclecia pokazuje, w jaki sposób w czasach reżimu komunistycznego można było w Polsce żyć z godnością i tym samym bronić wyznawanych wartości" - podkreślali uczestnicy sesji naukowej: Polska Prymasa Wyszyńskiego, która odbyła się 26 kwietnia br. w Tarnowie. Naukowcy przybliżali życie Kardynała Wyszyńskiego, jego troskę o wychowanie młodzieży i związki z diecezją tarnowską.

Ks. prof. Jerzy Myszor, prodziekan Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (UKSW), podkreślił, że zasadnicze różnice w postrzeganiu przeszłości Polski i jej miejsca w Europie ujawniały się między członkami Episkopatu Polski a rządem PRL przy okazji kilku istotnych problemów. Należało do nich przede wszystkim: ustanowienie Administracji Apostolskiej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, "porozumienie" z 1950 r. zawarte między Episkopatem a rządem komunistycznym, orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich i obchody Tysiąclecia Chrztu Polski. Prelegent mniej uwagi poświęcił samym wydarzeniom, natomiast dokonał analizy języka politycznego, który nie tylko decydował o interpretacji danych wydarzeń, ale sam tworzył fakty polityczne.
Dr hab. Wiesław Wysocki (UKSW) przedstawił prawie nieznany wątek dotyczący okresu uwięzienia i izolowania Kardynała Wyszyńskiego. W swoim referacie zatytułowanym Osaczanie Prymasa powołał się na zachowane materiały ze zbiorów ówczesnego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego. Archiwalia te stanowią materiały operacyjne, na które składają się codzienne raporty szefa zespołu funkcjonariuszy bezpieki pilnujących Prymasa oraz donosy zwerbowanych agentów i informatorów. Wysocki podkreślił, że obok spraw dotyczących najdrobniejszych epizodów z życia uwięzionego Kardynała, skrupulatnie odnotowywano reakcje osób z różnych środowisk, zwłaszcza kościelnych. - Stały nadzór i bezustanna inwigilacja Prymasa pozwala dziś określić jego duchową sylwetkę i stan myślenia - stwierdził prelegent.
Z kolei dr hab. Janusz Odziemkowski (UKSW) mówił o zaangażowaniu Kardynała Wyszyńskiego w wychowanie młodego pokolenia. - Prymas podkreślał ogromną rolę wychowawczą rodziny. W szkole natomiast widział zasłużoną, ale pomocniczą placówkę wychowawczą. Przyznawał państwu prawo do kształtowania i nadzorowania procesu wychowawczego w szkołach, ale podkreślał, że nie może to oznaczać uszczuplania praw rodziców. Nakreślony przez Prymasa model wychowania nie mógł, oczywiście, odpowiadać władzom PRL, które konsekwentnie dążyły do wyłączenia Kościoła i rodziny z wpływu na wychowanie młodzieży.
Ks. dr Ryszard Banach, wykładowca historii Kościoła na Wydziale Teologicznym w Tarnowie, opowiadał o związkach Prymasa Wyszyńskiego z diecezją tarnowską. Odbywały się one zarówno na szczeblu oficjalnym, jak i prywatnym. Można to było zobaczyć na towarzyszącej sesji wystawie zdjęć z licznych wizyt Prymasa Tysiąclecia w diecezji tarnowskiej. Natomiast ks. dr Jan Siedlarz z Tarnowa mówił o koncepcjach duszpasterskich Kardynała Wyszyńskiego, wśród których najważniejszą był Program Wielkiej Nowenny powstały w oparciu o Jasnogórskie Śluby Narodu.
Na stojąco wysłuchano fragmentu homilii kard. Stefana Wyszyńskiego wygłoszonej 15 maja 1976 r. w Tarnowie w czasie uroczystości pobeatyfikacyjnych Teresy Ledóchowskiej. W sesji uczestniczyli mieszkańcy Tarnowa. Przyjechali m.in. uczniowie i nauczyciele ze szkół w diecezji noszących imię Prymasa Tysiąclecia. Oprócz młodzieży reprezentowane było starsze pokolenie, które pamięta postać Kardynała Wyszyńskiego. Sesję poprzedziła Msza św. w bazylice katedralnej w Tarnowie, pod przewodnictwem biskupa tarnowskiego Wiktora Skworca, w intencji rychłej beatyfikacji Kardynała Wyszyńskiego. Sympozjum zorganizował bp Skworc oraz Starostwo Powiatowe w Tarnowie w ramach diecezjalnych obchodów Roku Prymasa Tysiąclecia.