Beatyfikacja na morzu

HANNA HONISZ: - W Rzymie, Krakowie, w Wadowicach gromadziły się tłumy, a Ksiądz beatyfikację przeżył na statku...

Reklama

KS. MARIAN PÓŁCHŁOPEK: - Był to mój kolejny rejs pasażerskim statkiem, gdzie pełniłem posługę kapelana z ramienia Duszpasterstwa Ludzi Morza Stanów Zjednoczonych Ameryki (AOS USA - Apostleship of the Sea of the United States of America). Służę w nim od lat, dzięki życzliwej przychylności kard. Stanisław Dziwisza, który towarzyszył Janowi Pawłowi II, gdy ten w swym dokumencie „Stella Maris” wskazywał duszpasterskie i ewangelizacyjne zadania Kościoła względem ludzi morza. AOS USA spełnia dziś te właśnie zadania wobec podróżujących i pracujących na morzach.
Do posługi na tym rejsie wyznaczony zostałem, gdy nie był jeszcze znany termin beatyfikacji Jana Pawła II. 1 maja 2011 r. znalazłem się na pokładzie statku „Nieuw Amsterdam”, cumującego w Wenecji. To była bardzo słoneczna niedziela. W porcie kotwiczyło pięć dużych statków pasażerskich, na każdym z nich przebywało po kilka tysięcy osób. Przed południem wokoło zapanowała cisza. Większość pasażerów tych statków oglądała w swych kabinach transmisję z uroczystości beatyfikacyjnej Papieża Polaka. Ożywienie nastąpiło dopiero po południu, gdy statki kolejno opuszczały port, majestatycznie przepływając obok wypełnionego turystami placu św. Marka, i rozpoczynały swe dalekomorskie podróże. Wzruszenia powróciły podczas wieczornej Eucharystii na statku - tej pierwszej o bł. Janie Pawle II. Okazało się po raz kolejny, jak bliskim pozostaje nasz Papież ludziom wszystkich języków i narodów. Później, z woli pasażerów, cały dwutygodniowy rejs stał się swoistą „oktawą” beatyfikacji Jana Pawła II, z kazaniami na jego temat. Nie omieszkałem wówczas informować pasażerów i członków załogi, że to właśnie dzięki trosce i staraniom Jana Pawła II mogą oni podczas swych morskich podróży korzystać na statkach z obecności kapłana oraz jego posługi sakramentalnej i ewangelizacyjnej.

- Taki rejs wycieczkowym statkiem to odpoczynek, błogie wakacje, czy tylko praca duszpasterska?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

- Potęga, piękno i romantyzm mórz czynią podróże morskie „nieziemskimi” wakacjami. Same w sobie wyprawy te potrafią skutecznie motywować do refleksji, modlitwy uwielbienia, ale czasem także do rachunku sumienia... Rejsy morskie stanowią doskonałą okazję do wypoczynku, do modlitwy, a nawet do nawrócenia. Wszystkich tych możliwości doświadczam jako kapelan, członek załogi i pasażer zarazem. Wiem, że wielu ludzi potrafi na rejsie łączyć wypoczynek z modlitwą. Przecież o to na wakacjach chodzi! A morze tylko temu sprzyja.

- Można się nawrócić podczas wakacji na morzu?

Reklama

- Doświadczony pilot, emerytowany już kapitan LOT-u powiedział do mnie kiedyś, że nie ma niewierzących pilotów i marynarzy, nawet jeśli do wiary motywuje ich nie piękno Bożego stworzenia, ale dopiero doświadczenie ludzkiej bezsilności wobec żywiołów. Podczas rejsów obserwuję dwa rodzaje motywacji jednania się ludzi z Bogiem: z miłości i ze strachu. Morze, piękne w swej potędze, dostarcza jednej i drugiej. Przykładowo, podczas jednego z rejsów dostrzegłem zależność frekwencji na Liturgii od pogody. Ale też w czasie tego samego rejsu któregoś ranka po burzliwej nocy jedna ze starszych osób wyznała, że się nie bała, bo wiedziała, że płynie z nimi ksiądz. Miłe. Ludzie potrzebują kapłana - również na morzu.

- Jan Paweł II mówił o potrzebie nowej ewangelizacji. Duszpasterstwo na morzu to odpowiedź na apel papieża?

- Jan Paweł II był człowiekiem, który całym sobą co dzień mówił o Bogu. Był świadkiem, który uczył nas żyć z Panem w naszej codzienności. Zatem i kapłan, jako świadek ukrzyżowanego i zmartwychwstałego Jezusa, winien być z ludźmi w ich codzienności, w pracy i wypoczynku. Winien uczyć ludzi żyć z Chrystusem na co dzień. Posługa kapłańska na statkach jest okazją do dwojakiego świadectwa - wobec pracującej załogi i odpoczywających pasażerów. Utożsamia się ze służbą bliźniemu i wpisuje się także w doświadczenie wakacji z Panem Bogiem. Ludzie potrzebują takich wzorców zarówno w swojej pracy, jak też podczas odpoczynku.
Moja praca na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II oraz pełniona posługa kapelana na statkach zainspirowały mnie do zainicjowania podyplomowych studiów na temat morskiej turystyki religijnej. Kieruję je do kapłanów pragnących nabyć umiejętności duszpasterskiej posługi wobec ludzi morza, a także do tych wszystkich, którzy profesjonalnie pomogą innym spędzić na morzu wakacje z Bogiem. W tej misji wspiera mnie przede wszystkim UPJPII oraz ludzie wielkiego serca pracujący w branży obsługi morskich rejsów wycieczkowych. Warto zaznaczyć, że są to pierwsze tego rodzaju studia w naszej ojczyźnie. Patronat Jana Pawła II nad naszym Uniwersytetem i nad Duszpasterstwem Ludzi Morza USA zobowiązuje. Zapraszam zatem ludzi odważnych i wielkiego serca. Informacje o studiach: www.turystyka.upjp2.edu.pl.

* * *

Ks. dr Marian Półchłopek, pracownik Wydziału Teologicznego UPJPII, kierownik podyplomowych studiów z morskiej turystyki religijnej oraz kapelan Duszpasterstwa Ludzi Morza USA

Urodził się około 349 r. w Antiochii w Syrii (dzisiaj Antakya na południu Turcji), tam też podejmował posługę kapłańską przez około 11 lat, aż do 397 r., gdy został mianowany biskupem Konstantynopola. W stolicy cesarstwa pełnił posługę biskupią do czasu dwóch wygnań, które nastąpiły krótko po sobie - między 403 a 407 r. Dzisiaj ograniczymy się do spojrzenia na lata antiocheńskie Chryzostoma. W młodym wieku stracił ojca i żył z matką Antuzą, która przekazała mu niezwykłą wrażliwość ludzką oraz głęboką wiarę chrześcijańską. Odbył niższe oraz wyższe studia, uwieńczone kursami filozofii oraz retoryki. Jako mistrza miał Libaniusza, poganina, najsłynniejszego retora tego czasu. W jego szkole Jan stał się wielkim mówcą późnej starożytności greckiej. Ochrzczony w 368 r. i przygotowany do życia kościelnego przez biskupa Melecjusza, przez niego też został ustanowiony lektorem w 371 r. Ten fakt oznaczał oficjalne przystąpienie Chryzostoma do kursu eklezjalnego. Uczęszczał w latach 367-372 do swego rodzaju seminarium w Antiochii, razem z grupą młodych. Niektórzy z nich zostali później biskupami, pod kierownictwem słynnego egzegety Diodora z Tarsu, który wprowadzał Jana w egzegezę historyczno-literacką, charakterystyczną dla tradycji antiocheńskiej. Później udał się wraz z eremitami na pobliską górę Sylpio. Przebywał tam przez kolejne dwa lata, przeżyte samotnie w grocie pod przewodnictwem pewnego „starszego”. W tym okresie poświęcił się całkowicie medytacji „praw Chrystusa”, Ewangelii, a zwłaszcza Listów św. Pawła. Gdy zachorował, nie mógł się leczyć sam i musiał powrócić do wspólnoty chrześcijańskiej w Antiochii (por. Palladiusz, „Życie”, 5). Pan - wyjaśnia jego biograf - interweniował przez chorobę we właściwym momencie, aby pozwolić Janowi iść za swoim prawdziwym powołaniem. W rzeczywistości, napisze on sam, postawiony wobec alternatywy wyboru między trudnościami rządzenia Kościołem a spokojem życia monastycznego, tysiąckroć wolałby służbę duszpasterską (por. „O kapłaństwie”, 6, 7), gdyż do tego właśnie Chryzostom czuł się powołany. I tutaj nastąpił decydujący przełom w historii jego powołania: został pasterzem dusz w pełnym wymiarze! Zażyłość ze Słowem Bożym, pielęgnowana podczas lat życia eremickiego, spowodowała dojrzewanie w nim silnej konieczności przepowiadania Ewangelii, dawania innym tego, co sam otrzymał podczas lat medytacji. Ideał misyjny ukierunkował go, płonącą duszę, na troskę pasterską. Między 378 a 379 r. powrócił do miasta. Został diakonem w 381 r., zaś kapłanem - w 386 r.; stał się słynnym mówcą w kościołach swego miasta. Wygłaszał homilie przeciwko arianom, następnie homilie na wspomnienie męczenników antiocheńskich oraz na najważniejsze święta liturgiczne. Mamy tutaj do czynienia z wielkim nauczaniem wiary w Chrystusa, również w świetle Jego świętych. Rok 387 był „rokiem heroicznym” dla Jana, czasem tzw. przewracania posągów. Lud obalił posągi cesarza, na znak protestu przeciwko podwyższeniu podatków. W owych dniach Wielkiego Postu, jak i wielkiej goryczy z powodu ogromnych kar ze strony cesarza, wygłosił on 22 gorące „Homilie o posągach”, ukierunkowane na pokutę i nawrócenie. Potem przyszedł okres spokojnej pracy pasterskiej (387-397). Chryzostom należy do Ojców najbardziej twórczych: dotarło do nas jego 17 traktatów, ponad 700 autentycznych homilii, komentarze do Ewangelii Mateusza i Listów Pawłowych (Listy do Rzymian, Koryntian, Efezjan i Hebrajczyków) oraz 241 listów. Nie uprawiał teologii spekulatywnej, ale przekazywał tradycyjną i pewną naukę Kościoła w czasach sporów teologicznych, spowodowanych przede wszystkim przez arianizm, czyli zaprzeczenie boskości Chrystusa. Jest też ważnym świadkiem rozwoju dogmatycznego, osiągniętego przez Kościół w IV-V wieku. Jego teologia jest wyłącznie duszpasterska, towarzyszy jej nieustanna troska o współbrzmienie między myśleniem wyrażonym słowami a przeżyciem egzystencjalnym. Jest to przewodnia myśl wspaniałych katechez, przez które przygotowywał katechumenów na przyjęcie chrztu. Tuż przed śmiercią napisał, że wartość człowieka leży w „dokładnym poznaniu prawdziwej doktryny oraz w uczciwości życia” („List z wygnania”). Te sprawy, poznanie prawdy i uczciwość życia, muszą iść razem: poznanie musi się przekładać na życie. Każda jego mowa była zawsze ukierunkowana na rozwijanie w wierzących wysiłku umysłowego, autentycznego myślenia, celem zrozumienia i wprowadzenia w praktykę wymagań moralnych i duchowych wiary. Jan Chryzostom troszczył się, aby służyć swoimi pismami integralnemu rozwojowi osoby, w wymiarach fizycznym, intelektualnym i religijnym. Różne fazy wzrostu są porównane do licznych mórz ogromnego oceanu: „Pierwszym z tych mórz jest dzieciństwo” (Homilia 81, 5 o Ewangelii Mateusza). Rzeczywiście, „właśnie w tym pierwszym okresie objawiają się skłonności do wad albo do cnoty”. Dlatego też prawo Boże powinno być już od początku wyciśnięte na duszy, „jak na woskowej tabliczce” (Homilia 3, 1 do Ewangelii Jana): w istocie jest to wiek najważniejszy. Musimy brać pod uwagę, jak ważne jest, aby w tym pierwszym etapie życia człowiek posiadł naprawdę te wielkie ukierunkowania, które dają właściwą perspektywę życiu. Dlatego też Chryzostom zaleca: „Już od najwcześniejszego wieku uzbrajajcie dzieci bronią duchową i uczcie je czynić ręką znak krzyża na czole” (Homilia 12, 7 do Pierwszego Listu do Koryntian). Później przychodzi okres dziecięcy oraz młodość: „Po okresie niemowlęcym przychodzi morze okresu dziecięcego, gdzie wieją gwałtowne wichury (…), rośnie w nas bowiem pożądliwość…” (Homilia 81, 5 do Ewangelii Mateusza). Potem jest narzeczeństwo i małżeństwo: „Po młodości przychodzi wiek dojrzały, związany z obowiązkami rodzinnymi: jest to czas szukania współmałżonka” (tamże). Przypomina on cele małżeństwa, ubogacając je - z odniesieniem do cnoty łagodności - bogatą gamą relacji osobowych. Dobrze przygotowani małżonkowie zagradzają w ten sposób drogę rozwodowi: wszystko dzieje się z radością i można wychowywać dzieci w cnocie. Gdy rodzi się pierwsze dziecko, jest ono „jak most; tych troje staje się jednym ciałem, gdyż dziecko łączy obie części” (Homilia 12, 5 do Listu do Kolosan); tych troje stanowi „jedną rodzinę, mały Kościół” (Homilia 20, 6 do Listu do Efezjan). Przepowiadanie Chryzostoma dokonywało się zazwyczaj podczas liturgii, w „miejscu”, w którym wspólnota buduje się Słowem i Eucharystią. Tutaj zgromadzona wspólnota wyraża jeden Kościół (Homilia 8, 7 do Listu do Rzymian), to samo słowo jest skierowane w każdym miejscu do wszystkich (Homilia 24, 2 do Pierwszego Listu do Koryntian), zaś komunia Eucharystyczna staje się skutecznym znakiem jedności (Homilia 32, 7 do Ewangelii Mateusza). Jego plan duszpasterski był włączony w życie Kościoła, w którym wierni świeccy przez fakt chrztu podejmują zadania kapłańskie, królewskie i prorockie. Do wierzącego laika mówi: „Również ciebie chrzest czyni królem, kapłanem i prorokiem” (Homilia 3, 5 do Drugiego Listu do Koryntian). Stąd też rodzi się fundamentalny obowiązek misyjny, gdyż każdy w jakiejś mierze jest odpowiedzialny za zbawienie innych: „Jest to zasada naszego życia społecznego (…) żeby nie interesować się tylko sobą” (Homilia 9, 2 do Księgi Rodzaju). Wszystko dokonuje się między dwoma biegunami, wielkim Kościołem oraz „małym Kościołem” - rodziną - we wzajemnych relacjach. Jak możecie zauważyć, Drodzy Bracia i Siostry, ta lekcja Chryzostoma o autentycznej obecności chrześcijańskiej wiernych świeckich w rodzinie oraz w społeczności pozostaje również dziś jak najbardziej aktualna. Módlmy się do Pana, aby uczynił nas wrażliwymi na nauczanie tego wielkiego Nauczyciela Wiary.