Reklama

Duchowni diecezji chełmińskiej (10)

Kapłan rozmiłowany w swojej małej ojczyźnie

Nie wolno stać bezczynnie na uboczu - zwłaszcza elicie intelektualnej i duchowej katolickiej, nie wolno czekać, nie wolno odkładać, trzeba nam, katolikom, na wszystkich posterunkach społecznych (...) przystąpić do działania. Społeczeństwo ma prawo zwrócić się do swoich naturalnych przewodników.

Niedziela toruńska 27/2007

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ignacy Karczyński, pelpliński organista, i jego żona Anna dali diecezji chełmińskiej i Kościołowi trzech synów - kapłanów. Najstarszy Marian (1879-1944) był działaczem oświatowym i dziekanem grudziądzkim, zaś Alojzy (1892-1967) wykładowcą i ojcem duchownym w Seminarium Duchownym w Pelplinie. Myślę, że opinia Józefa Borzyszkowskiego o kaszubsko-pomorskich duszpasterzach, jako o „ludziach rozmiłowanych we własnym regionie, jego specyfice krajobrazowej, językowej, kulturowej”, odnosi się również do braci Karczyńskich. „W ich życiorysach zawarta jest w dużej mierze historia naszej małej ojczyzny pomorskiej, radosne i tragiczne dzieje naszej diecezji” - napisał ks. Henryk Mross we wstępie do swojego „Słownika kapłanów diecezji chełmińskiej 1821-1920”.
Cyryl Karczyński (1884-1940) ma życiorys typowy dla kapłana chełmińskiego jego pokolenia, a przez to piękny i chlubny. Zanim wyruszył zaraz po święceniach w 1908 r. do kaszubskiego Luzina koło Wejherowa, ukończył, tak jak bracia, Collegium Marianum w Pelplinie, a następnie sławne chełmińskie gimnazjum, gdzie należał do organizacji filomackiej. Wstąpił do Towarzystwa Naukowego w Toruniu, gdzie spotkał się z charyzmatyczną postacią prezesa, swojego późniejszego proboszcza w Grzybnie w dekanacie chełmżyńskim (1910-1915) - ks. Stanisława Kujota (1845-1914). Ksiądz Cyryl pomagał schorowanemu kapłanowi w sprawowaniu funkcji kasjera Towarzystwa, ale przede wszystkim przejął od niego pasję naukową. Podjął ideę wyznawaną przez swego mistrza, by stać się przez naukę pożytecznym krajowi i społeczeństwu. Za jego namową podjął się pracy etnograficznej, co było zgodne z duchem tamtego czasu, gdy w Europie szerzyły się tendencje folklorystyczne i ludoznawcze. W diecezji chełmińskiej przykład szedł z Kaszub, gdzie np. ks. Anastazy Kopaczewski z Goręczyna założył towarzystwo ludoznawcze, a ks. Paweł Nagórski z Gostycyna, kompozytor i literat, czerpał inspirację z kaszubskiego folkloru. Ksiądz Cyryl ocalił od zapomnienia teksty i melodie 152 pieśni ludowych z terenu swojej parafii. Zbiór pieśni sporządzony przez ks. Karczyńskiego został umieszczony przez wybitnego badacza kultury i historii Pomorza ks. Władysława Łęgę w dziele „Ziemia Chełmińska. Prace i materiały etnograficzne”, wydanym w 1961 r. przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze. Tak spełniła się przepowiednia Wieszcza: „Płomień rozgryzie malowane dzieje, skarby mieczowi spustoszą złodzieje, pieśń ujdzie cało (…)”.
We wszystkich kolejnych parafiach, gdzie ks. Karczyński pracował jako wikary i jako proboszcz, oddawał się pracy społecznej i patriotycznej (w ówczesnych warunkach historycznych były to pojęcia tożsame). W parafii na pograniczu Pomorza i Prus Wschodnich - w Glaznotach koło Ostródy założył bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych, kółko śpiewacze i amatorski teatr. Ponieważ Polakom groziło nie tylko wynarodowienie, z trudnością radzili sobie z problemami finansowymi, wraz z ks. Janem Ziemkowskim (1874-1934), późniejszym proboszczem w Papowie Biskupim, zorganizował w niedalekim Dąbrównie Bank Ludowy. Banki Ludowe, zakładane w wielu miejscowościach zaboru pruskiego, stanowiły skuteczny oręż w „najdłuższej wojnie nowoczesnej Europy”: udzielały pożyczek na spłatę długów i zakładanie własnych gospodarstw oraz niejednokrotnie ratowały Polaków przed wyzbyciem się tego, co najcenniejsze - ziemi, na której wzrastali. W 1920 r., gdy decydowały się losy przynależności Warmii i Mazur do Polski, ks. Karczyński stanął na czele miejscowego komitetu plebiscytowego, co przypłacił po przegranym głosowaniu szykanami ze strony Niemców. Został więc przeniesiony przez ordynariusza chełmińskiego Rosentretera do Rywałdu niedaleko Radzynia Chełmińskiego. Tam przyczynił się do ożywienia kultu Madonny Rywałdzkiej, m.in. dzięki informacjom o odpustach w dzienniku „Głos Pomorza”, na święto Nawiedzenia i Narodzenia NMP przybywali pielgrzymi z całej diecezji. W latach 1927-37 ks. Cyryl Karczyński był dziekanem radzyńskim. Na początku 1938 r. bp Okoniewski powierzył mu parafię w Cekcynie, malowniczo położonym wśród borów i jezior na wschód od Tucholi. Tam zastał go wybuch wojny.
28 października 1939 r. został aresztowany. Z pelplińskiego biuletynu „Męczennicy” dowiadujemy się, że 15 grudnia przewieziono go z więzienia w Kamieniu Krajeńskim do lagru w Stutthofie, o którym czytamy we wspomnieniu więźnia, Roberta Mitury: „Jest tu coś z piekła Dantego, a może jeszcze gorzej...”. Tam pewnego dnia ks. Cyryl Karczyński został dotkliwie pobity i wtrącony do ciemnicy za to, że chciał wrócić na miejsce pracy po swoją czapkę, o której zapomniał. Wychodząc z karceru, pocieszył współczujących mu współbraci księży, że były to swoiste rekolekcje. 10 kwietnia 1940 r. został przewieziony do obozu w Sachsenhausen, gdzie podzielił los 25 pomorskich kapłanów, którzy nie przeżyli obozowej gehenny. Zginął, skopany przez oprawcę za to, że z powodu fizycznego wyniszczenia nie mógł szybko zejść po schodach na apel. Rodzinie wysłano prochy zmarłego z informacją, że przyczyną jego śmierci było zapalenie płuc.
Obecnie znajduje się w gronie 105 polskich męczenników, którzy oddali swoje życie za wiarę podczas niemieckiej okupacji. Ich proces beatyfikacyjny trwa od 1994 r.

Następny odcinek naszego cyklu ukaże się 2 września. Jego bohaterem będzie ks. Wojciech Pronobis (1878-1939) - kustosz sanktuarium Matki Bożej „Gwiazdy Morza” w Swarzewie, kaszubski patriota i męczennik.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2007-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Rosja: w Irkucku zmarł nagle ks. W. Siek SVD

2025-03-18 21:06

[ TEMATY ]

zmarły

Rosja

Ojcowie Werbiści

W wieku 55 lat zmarł nagle 17 marca na ganku przed katedrą w Irkucku polski werbista ks. Włodzimierz Siek - miejscowy proboszcz i wikariusz generalny diecezji św. .Józefa w tym mieście. Według źródeł rosyjskich przyczyną zgonu był zawał serca.

Ks. Włodzimierz Siek urodził się 6 sierpnia 1969 roku w Radomiu, należącym wówczas do diecezji sandomierskiej i w tamtejszym Wyższym Diecezjalnym Seminarium zaliczył studia filozoficzne, ale w 1991 wstąpił do nowicjatu Zgromadzenia Słowa Bożego (werbistów) i 27 kwietnia 1996 przyjął święcenia kapłańskie po ukończeniu Wyższego Seminarium Duchownego w Pieniężnie. Wkrótce potem wyjechał do pracy duszpasterskiej na Białoruś i tam do 1999 był wikariuszem parafii w Baranowiczach, której proboszczem był ks. Jerzy Mazur, późniejszy pierwszy biskup w Irkucku. Gdy 18 maja 1999 św. Jan Paweł II mianował go przełożonym administratury apostolskiej Syberii Wschodniej z siedzibą w Irkucku, zabrał ze sobą do pomocy na nowym miejscu swego współbrata zakonnego, który odtąd do 2004 był proboszczem w Błagowieszczeńsku (przy granicy z Chinami).
CZYTAJ DALEJ

Warszawa: „Konklawe. Tajemnice wyborów papieskich" - premiera książki ks. Przemysława Śliwińskiego

Papież powołuje każdego kardynała po to, aby ten w sposób nieskrępowany zrobił to, co do niego należy: wybrał tego, który będzie najlepszy jako przyszła Głowa Kościoła - mówił ks. Przemysław Śliwiński podczas prezentacji jego książki „Konklawe. Tajemnice wyborów papieskich", która odbyła się w środę w Domu Arcybiskupów Warszawskich. Wydana nakładem Wydawnictwa Stacja7 publikacja zaciekawi każdego, kto chce zrozumieć, jak działa mechanizm konklawe i dlaczego wybory nowego papieża budzą powszechne emocje na całym świecie.

Rozmowę z autorem w Domu Arcybiskupów Warszawskich poprowadziła red. Małgorzata Świtała - dziennikarka Polsat News i Radia Plus, która zapytała autora o kulisy powstawania książki.
CZYTAJ DALEJ

Minister Kotula składa zawiadomienie do prokuratury na środowiska antyaborcyjne

2025-03-20 13:11

[ TEMATY ]

minister

Katarzyna Kotula

PAP/Piotr Nowak

"Dziś składam zawiadomienie o możliwości popełnienia wykroczenia w związku z atakiem środowisk antyaborcyjnych na miejsce, gdzie kobiety mogą uzyskać rzetelną informację o przysługujących im prawach – punkt „AboTak”" - poinformowała na swoim profilu minister ds. równości Katarzyna Kotula.

Według pani minister pikietom antyaborcyjnym towarzyszą "wulgarne okrzyki, drastyczne i gorszące treści, nieznośny huk z nagłośnienia" i jak dodaje to spotyka osoby, które mieszkają w okolicach pikiety.
CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję