Oczyszczenie kontra udręka?

Socjologowie dostarczają statystyk dotyczących sakramentu pokuty. Wynika z nich, że zdecydowana większość rodaków (82,1%) korzysta ze spowiedzi przynajmniej raz w roku. Dominują wśród nich osoby, które spowiadają się „kilka razy w roku” (56%). Autorzy podają, że na przestrzeni blisko 15-lecia polskiej demokracji wskaźnik ten nie zmienia się. Ponadto dowiadujemy się, że z sakramentu pokuty częściej korzystają kobiety (84,6%) niż mężczyźni (79,5%). Częściej osoby w wieku emerytalnym (87,6%) niż młodzi w wieku 18-24 lat (80,7%). Chętniej spowiadają się ludzie z wykształceniem podstawowym (85,6%) niż te, które ukończyły studia (77,3%).
Za cyframi kryją się konkretne opinie respondentów o tym, co sądzą o spowiedzi. Blisko 40% twierdzi, że spowiedź jest „oczyszczeniem duszy”. Taka odpowiedź charakteryzuje osoby, które określają się jako „głęboko wierzące” i „wierzące” oraz „niezdecydowane”. Osoby „niewierzące”, bądź „obojętne religijnie” twierdzą, że spowiedź jest niepotrzebna, a więc można do niej nie przystępować.
Dla większości wierzących sakrament jest: „czymś świętym”, „jest spełnieniem obowiązku chrześcijańskiego”, „daje lepsze samopoczucie i możliwość do poprawy”, „to przeproszenie Boga za popełnione winy”, „to głębokie przeżycie oczyszczające”, „jest motywacją do przemiany”, „jest pogłębieniem wiary i szukaniem pociechy oraz rady”. Jednak obok pozytywnych ocen pojawiały się także negatywne zdania, na przykład: „spowiedź jest niepotrzebna”, „została ustanowiona przez Kościół”, „jest udręką”, „jest niczym ważnym”, „jest poniżająca”.

Na przeszkodzie ksiądz czy kolejki?

Człowiek wierzący oczekuje, że spowiedź wpłynie na zmianę jego dotychczasowego życia. Dopiero kiedy przemiana wewnętrzna nie nastąpiła, często łatwo „winą” obarczyć księdza, który na przykład nie wykazał należytej uwagi podczas spowiedzi. Zdarza się, że w konsekwencji zniechęca kolejka do konfesjonału, bo „ksiądz i tak mnie nie wysłucha”.
Potwierdzają to słowa Julii, 25 lat, wykształcenie wyższe: „Nie chodzę często do kościoła. Ostatni raz byłam u spowiedzi 4 lata temu, kiedy podawałam dziecko do chrztu. Zdaję sobie sprawę, że grzeszę, ale nie mam wewnętrznej potrzeby pójścia do spowiedzi. Do tej pory tylko raz trafiłam na księdza, który słuchał moich grzechów, szukał ich genezy, pomimo to, że do konfesjonału czekała długa kolejka. Brakuje mi takiej spowiedzi”.
- „No cóż… Osoby, które regularnie przystępują do sakramentu pokuty, takich problemów nie mają” - ripostuje ks. Andrzej Adamski, doktorant z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i redaktor naczelny miesięcznika Różaniec. - „Czasem mam wrażenie (oby mylne!), że część penitentów specjalnie wybiera czas, kiedy do konfesjonałów ustawiają się kolejki, licząc na zmęczenie i brak czasu spowiednika, który nie będzie «wnikał», ograniczając się tylko do zadania pokuty i rozgrzeszenia. Jeśli natomiast ktoś chce, by spowiednik poświęcał mu więcej czasu, powinien mieć stałego spowiednika i praktykować regularną spowiedź, ponadto unikać sytuacji, kiedy przy konfesjonałach panuje tłok - a wcale nie tak trudno to przewidzieć. Jeśli faktycznie przyczyny rozczarowania spowiedzią wynikają z postawy spowiednika, trzeba pamiętać, że sakrament pokuty to przede wszystkim spotkanie z Jezusem, który sam w tym sakramencie działa. Brak uczuć na pewnym etapie też jest łaską, okazją do większego zaufania, oznaką oczyszczenia duchowego, które się dokonuje. Podobnie jest z ciągle powracającymi grzechami - nawet, jeśli grzech powtarza się mimo częstej spowiedzi, trzeba uświadamiać sobie wielkość miłości Boga, który tymi upadkami się nie zniechęca - wprost przeciwnie, podnosi człowieka z miłością i ciągle jest gotów przebaczać”.
Warto zaznaczyć, że w niemal każdym większym mieście jest kościół, w którym istnieje możliwość spowiedzi przez cały dzień. Listę takich „stałych konfesjonałów” oraz wiele praktycznych porad na temat spowiedzi można znaleźć w Internecie: http://www.salwatorianie.pl/spowiedz/

Łaska Boża to nie zwykłe podniesienie na duchu

- Mam znajomych, którzy mówią, że spowiedź nic im nie dała - mówi Paweł, student ochrony środowiska z Warszawy.
Ks. Andrzej dodaje, że na płaszczyźnie łaski, jeśli człowiek spełnia wszystkie warunki, sakrament pokuty jest skuteczny zawsze - daje łaskę Bożą i przebaczenie grzechów. - „Czasem po spowiedzi można odczuć wielki pokój, radość, podniesienie na duchu - ale pojawienia się tych odczuć nie można utożsamiać z wartością sakramentu. Warto natomiast przyjrzeć się, jakie uczucia się pojawiają: rozczarowanie? smutek? złość? - i zadać sobie pytania, skąd się biorą. Może stąd, że spowiedź była powierzchowna, źle przygotowana, że rachunek sumienia był bardzo płytki i ograniczał się tylko do stale tej samej litanii grzechów, zaś prawdziwe problemy i przyczyny złego nastroju są gdzieś bardzo głęboko ukryte”. Doświadczenie łaski Bożej, którą dzięki spowiedzi otrzymywali wierni potwierdza zmiana ich dotychczasowego życia.
Ks. kan. Adam Żmijewski, proboszcz parafii św. Katarzyny w Pustelniku mówi, że każdy człowiek posiada sumienie i przez nie chce patrzeć na własne życie. - „Znam wykształconych ludzi, którzy z płaczem odchodzili od spowiedzi. Stanęli przed Bogiem w prawdzie. Otrzymali łaskę Bożą, zobaczyli jakimi manowcami szli przez życie i zawrócili” - dodaje.

Wielki Post zachęca do spowiedzi

Oczywiste jest, że przekonanych do spowiedzi nie ma co przekonywać. Oczy duszpasterzy i wiernych świeckich powinny się skupić na tych wszystkich, którzy mają wątpliwości i od kilku lat nie pojednali się z Bogiem. Jak ich zachęcić do spowiedzi? - „Myślę, że należałoby się odwołać do najgłębszych tęsknot i potrzeb człowieka - potrzeby bycia kochanym, akceptowanym… Tęsknoty za Kimś, kto kocha w sposób nieskończony, przekraczający nawet ludzkie możliwości pojmowania” - twierdzi ks. Andrzej. „Z drugiej strony widzimy naszą słabość, bezsilność w wielu sytuacjach, nie potrafimy naprawić skutków wyrządzonego przez nas zła, nie chcemy się do niego przyznać - bo prawda o własnej słabości może być dla człowieka niszcząca, jeśli nie idzie w parze z prawdą o przebaczeniu, o Lekarzu, który chce tę słabość uleczyć. Wszyscy ci, którzy w głębi duszy tęsknią za doświadczeniem miłości i przebaczenia, mogą to odnaleźć właśnie w sakramencie pokuty”.