W kwestionariuszach na temat religijności stawiane jest często pytanie: jakie jest najważniejsze chrześcijańskie sacrum? Prawidłowa odpowiedź wskazuje bezbłędnie na Eucharystię. Pytanie o istotę Eucharystii
stawiane już było w przedsoborowym Katechizmie. Odpowiedź brzmiała: Msza św. jest ofiarą Nowego Testamentu, w której Pan Jezus ofiaruje się za nas swemu Ojcu pod postaciami chleba i wina, jest to uobecnienie
Ofiary Krzyżowej Pana Jezusa. Na kolejne pytanie: co to jest Najświętszy Sakrament?, odpowiedź padła: to prawdziwe Ciało i prawdziwa Krew Pana Jezusa pod postaciami chleba i wina. Każde dziecko przystępujące
do I Komunii św. musiało znać i bezbłędnie odpowiedzieć na te pytania. Celem katechezy pierwszokomunijnej było wyjaśnianie tych prawd wiary, a następnie odbywał się uroczysty egzamin w obecności księdza
proboszcza i katechetów. Ci, którzy dzisiaj mają więcej niż 50 lat, z łatwością mogą sobie przypomnieć, ile wysiłku wkładali rodzice, aby ich dzieci mogły zdać taki egzamin i przystąpić do I Komunii św.
Ile potrzeba było troski i różnych zabiegów wychowawczych, aby dzieci jak najpiękniej przygotowały się do tego oczekiwanego dnia. Troska rodziców i duszpasterzy skupiała się nie tylko na zewnętrznej formie
przygotowania do przeżycia tego chrześcijańskiego sacrum, ale zmierzała przy pomocy tych zewnętrznych znaków do ukazania całej pełni tajemnicy Komunii św. Pojawiało się przy tym często wiele krytycznych
uwag, że Komunia św. nie powinna mieć tak bogatej zewnętrznej oprawy. Najważniejsze bowiem jest to, czy dzieci rozumieją, Kogo przyjmują w Komunii św., bowiem liczy się tylko wewnętrzna więź z Chrystusem.
W Ameryce, gdzie inne są tradycje religijno-kulturowe, jeszcze bardziej krytykowana jest zewnętrzna oprawa i tzw. polskie zwyczaje podczas I Komunii św. Polacy domagają się często w parafiach, do których
należą, aby ich dzieci przygotowywały się do tego wydarzenia według zwyczajów wyniesionych z Polski. Często spotykają się z odmową i tłumaczeniem, że Kościół katolicki jest jeden na całym świecie, a zwyczaje
są rzeczą drugorzędną. Dzieci natomiast szybko ulegają procesowi inkulturacji w zakresie zachowań i zwyczajów religijnych w katolickich parafiach amerykańskich.
Rodzice polskich dzieci tłumaczą, że w Polsce są większe wymagania, jeśli chodzi o merytoryczne przygotowanie do I Komunii św. Nie chcą się z tym zgodzić wychowawcy amerykańscy, mówiąc, że przecież
realizują program katechetyczny w zakresie przygotowania do I Komunii, zatwierdzony przez ośrodki diecezjalne.
Możemy więc postawić pytanie, czy rzeczywiście Kościół amerykański inaczej uczy niż Kościół polski. Czy też chodzi tu o jakiś inny problem, który powoduje zachodzące różnice? Może chodzi tylko o zewnętrzne
znaki religijne, do których będąc na emigracji, przywiązujemy zdecydowanie większą wagę niż w Polsce. Znaki i symbole religijne są nośnikami wiary i tradycji religijnej i ukazują tożsamość chrześcijańską.
Dlatego lekkomyślne wyzbywanie się ich świadczyłoby o naszej słabej wierze i braku zaangażowania w życie religijne Kościoła. Chrześcijańska wiara wyraża się zawsze przy pomocy zewnętrznych zachowań, znaków
i symboli. We współczesnym świecie obserwujemy jednak walkę z religią i jej zewnętrznymi znakami. Brak jednomyślności wśród chrześcijan pogłębia istniejący rozdźwięk między wyznawaną wiarą i potrzebą
jej uzewnętrznienia. Trzeba powiedzieć, że I Komunia św. jest tylko jednym z wielu widocznych przejawów istnienia takiej odmienności kulturowo-religijnej, jaką wyrażają wierni w swoich zachowaniach. Podobne
spostrzeżenia da się zauważyć w pozareligijnych dziedzinach życia polonijnego katolików. Szukanie Kościoła albo parafii, gdzie dzieci mogą przystępować do sakramentów św. w ich ojczystym języku, nie jest
tylko domeną Polaków. Inne narodowości w podobny sposób manifestują swoje zachowania religijne. Hiszpańskojęzyczni katolicy są w tej dziedzinie bardziej aktywni niż Polacy. Jak dowiadujemy się z New World,
Biskupi Amerykańscy będą już rozważać zatwierdzenie nowych liturgicznych tekstów, odnoszących się do etnicznych zachowań, kultywowanych pośród katolików hiszpańskojęzycznych. Zwyczaje te zostaną włączone
na stałe do liturgii Kościoła w języku angielskim i hiszpańskim, np. zwyczaje podczas ślubu. Sobór Watykański II podkreślił, że religia i kultura w odniesieniu do grupy etnicznej nie wykluczają się, ale
w swojej różnorodności pogłębiają się i przynoszą korzyści zarówno danemu narodowi, jak i szerszym społecznościom. Właściwe rozumienie tych spraw przez duszpasterzy przynosi korzyść całemu Kościołowi.
Biorąc pod uwagę wpływ ojczystego języka na żywotność wiary religijnej, Sobór Watykański II polecił sprawowanie liturgii w językach ojczystych. Reforma ta nie miała na celu zmiany orientacji społeczno-politycznej,
ukształtowanej przez kulturę łacińską, ale jej zadaniem było głębsze zrozumienie i przeżywanie liturgii sprawowanej w języku ojczystym i podkreślenie różnorodności kultur w całym Kościele katolickim.
Obecnie istnieje nagląca potrzeba współdziałania wszystkich katolików niezależnie od ich narodowości. Szerzące się ideologie bez Boga zakazują - w imię ateistycznej postawy - noszenia
wszelkich znaków religijnych. Niszczenie chrześcijańskiego sacrum uderza w zewnętrzne formy religijności. Tego typu przykłady mnożą się w Europie i gdzieniegdzie w Ameryce. Restrykcje w imię sekularyzmu
zaczynają obejmować wszystkie przejawy życia publicznego. Zarówno wewnętrzne utrudnianie wyrażania swojej wiary, jak i zewnętrzne zakazy zmierzają w tym samym kierunku, tzn. wyeliminowania zachowań religijnych
z życia publicznego; religia ma pozostać jedynie sprawą prywatną wolnej jednostki.
Znamienne jest, że Jan Paweł II, widząc tak wielkie zagrożenie odrzucania chrześcijańskiego sacrum, ogłosił obecny rok Rokiem Eucharystii. W ten sposób Ojciec Święty jeszcze raz pragnie wyrazić
wielką troskę o każdego człowieka, ukazując światu największe chrześcijańskie sacrum - Eucharystię. Pod znakami Eucharystii możemy odnaleźć i zachować naszą tożsamość chrześcijańską. Ale Eucharystia
nie jest tylko wyrazem komunii w życiu Kościoła, jest ona również programem solidarności dla całej ludzkości. Kościół stale odnawia w celebracji eucharystycznej swą świadomość, że jest „znakiem
i narzędziem” nie tylko wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem, ale także jedności całego rodzaju ludzkiego (stwierdza Papież w liście apostolskim Mane nobiscum Domine). Ze skarbca Eucharystii możemy
czerpać wiarę i miłość do Boga i do człowieka, siłę i moc, której nam potrzeba tu, na ziemi, i w przyszłym życiu.
Pomóż w rozwoju naszego portalu