Sam dzień nadania Gimnazjum imienia Adama Adamandego Kochańskiego był dla dobrzynian wielkim świętem. Pierwszym punktem uroczystości była, połączona z poświęceniem sztandaru, Msza św., którą odprawił
ks. kan. Wojciech Marszał, dziekan dobrzyński. W czasie homilii Ksiądz Dziekan zwrócił uwagę na potęgę ludzkiego umysłu, która wymaga jednak pracy nad sobą. „Wszystko bowiem, co piękne - powiedział
- rodzi się w bólu, jak perła, która powstaje z krwi i ziarenka piasku”. Po Mszy św. uczestnicy przemaszerowali na szkolny wirydarz, gdzie odbył się historyczny dla społeczności gimnazjum
apel. Akt nadania szkole imienia odczytał przewodniczący Rady Miejskiej Jerzy Żurawski. Wśród licznie zgromadzonych gości znaleźli się starosta lipnowski Przemysław Gęsicki, burmistrz Dobrzynia Czesław
Bender, a także przedstawiciele Rady Miejskiej, Kuratorium, dyrektorzy szkół z powiatu lipnowskiego oraz rodzice młodzieży uczącej się w dobrzyńskim gimnazjum.
Po apelu goście mogli cieszyć się oglądaniem przygotowanej przez uczniów sztuki teatralnej o życiu i działalności Adamandego Kochańskiego, w holu można zaś było podziwiać wystawę poświeconą osiągnięciom
szkoły. Mamy nadzieję, iż nowy patron będzie mobilizował uczniów i nauczycieli do stawiania sobie coraz wyższej poprzeczki.
Patron szkoły Adam Kochański, herbu Lubicz, pochodził z ziemi dobrzyńskiej, tej, która dwa wieki wcześniej wydała, coraz bardziej znanego światu, twórcę Prawa Narodów - Pawła Włodkowica. Urodził
się 5 sierpnia 1631 r. - czy w samym Dobrzyniu, jak za Brownem i De Beckerem podaje Załęski, czy też gdzie indziej, w granicach ziemi dobrzyńskiej - tego na pewno powiedzieć nie można.
Po ukończeniu - jak wtedy mówiono - nauk średnich humaniorów i retoryki w Toruniu pod koniec sierpnia 1652 r. wstąpił do prowincji litewskiej Towarzystwa Jezusowego, czyli jezuitów.
Po 2-letnim nowicjacie rozpoczął w Wilnie studia filozoficzne. Najazd wojsk moskiewskich w sierpniu 1655 r. na Litwę i Wilno wypędził młodych jezuitów z miasta. Czterech z nich wraz z Kochańskim
przez Austrię i Węgry dotarło po kilku miesiącach do Niemiec. Po krótkim postoju w Würzburgu zostali wysłani przez przełożonych do Molsheim w Nadrenii w celu ukończenia przewidzianego kursu filozofii.
Ten krótki postój w Würzburgu był bardzo ważnym momentem w życiu Adama Kochańskiego. Tu bowiem zetknął się ze słynnym jezuickim matematykiem Schottem, który dostrzegł w nim niezwykły talent do nauk
matematyczno-fizycznych i wciągnął do skromnej na razie współpracy: poprosił go o naszkicowanie figur do przygotowanego przez siebie dzieła Ogrom świata natury i sztuki. Owo dzieło stało się dla Kochańskiego
punktem wyjścia do samodzielnej pracy naukowej, natknął się w nim bowiem na problemy, które pobudziły jego myśli i ukierunkowały do szukania nowych rozwiązań.
Po kilku miesiącach i konsultacji z wybitnym niemieckim matematykiem Kircherem przesłał Schottowi swoje dzieło, które ten entuzjastycznie reklamując, włącza do swego Kursu matematyki. Gnany losami
świata i zakonu Kochański stale zmieniał miejsce swego pobytu, z nieustanną jednak gorliwością oddawał się pracy naukowej. W latach 60. i 70. XVII stulecia o. Adamandy przebywał w Bamberdze i we Florencji,
skąd został przeniesiony do Pragi czeskiej, stamtąd do Ołomuńca i do Wrocławia. Wreszcie chciano wysłać Kochańskiego do Gdańska, który wówczas był miastem najbardziej zbliżonym w Polsce ku Zachodowi,
gdy zupełnie niespodziewanie nadeszła do generała jezuitów prośba Króla Jana Sobieskiego, by zechciał mu przysłać o. Adama Kochańskiego do Warszawy. Król Jan chciał bowiem powierzyć opiece tego wybitnego
matematyka swego syna Jakuba, który po ukończeniu szkół średnich przejawiał wysokie zainteresowanie naukami ścisłymi i, jak to określił Sobieski w liście z 25 czerwca 1678 r., „trudno mu znaleźć
kogoś bardziej odpowiedniego, jak owego ojca Adama”. Kto podsunął Sobieskiemu Kochańskiego jako preceptora jego najstarszego syna, trudno z całą pewnością powiedzieć. Mógł to być któryś z jezuitów
stojących blisko króla, mógł to być wreszcie sam Heweliusz, z którym Kochański korespondował, a którego z okazji wizyty w Gdańsku Sobieski odwiedził.
Przybycie Kochańskiego do Warszawy opóźniło się nieco ze względu na jego pobyt w uzdrowiskowych Cieplicach. W Warszawie stan jego zdrowia ciągle się pogarszał i w roku 1695 Kochański poprosił o pozwolenie
na dłuższy wyjazd do Cieplic. Tu korzystał z gościnności hrabiego Clary-Aldringena, starego przyjaciela i mecenasa z czasów praskich, który zaprosił go do swego pałacu. Mimo złego stanu zdrowia Kochański
ciągle pracował. Pomocą służył mu przywieziony z Warszawy technik, który budował potrzebne do eksperymentów urządzenia. Pochłonięty do końca pracą o. Adam Adamandy Kochański zmarł 17 maja 1700 r.
Kochański był postacią liczącą się w ówczesnym świecie naukowym. Dowodem na to niech będzie sam fakt korespondowania, już od wczesnych lat jezuickich, z uczonymi i sławnymi ludźmi tej miary, co Gamans
(wielki erudyta i historyk), Le Gobien (prokurator misji chińskiej), Grimaldi (słynny sinolog), Lana (znakomity fizyk i wynalazca), Vota (dyplomata papieski) - spośród jezuitów; spośród świeckich
- Wincenty Viviani (ostatni uczeń Galileusza), Karol Rinaldini (matematyk, członek Akademii Florenckiej), Andrzej Muller (słynny orientalista niemiecki) Filip Jakub Sachs (założyciel niemieckiej
akademii naukowej); książęta toskańscy - Ferdynand II i kardynał Leopold. Niejeden spośród uczonych, nie wyłączając samego Leibniza, prosił Kochańskiego o wypowiedzenie opinii o wartości swoich
pomysłów. To o. Adamandy pośredniczył między nowo utworzoną w Niemczech Akademią Nauk Przyrodniczych a florencką del Cimento, między Leibnitzem a Medyceuszami. On stał się ogniwem między wielkim filozofem
niemieckim a pierwszym królewskim mecenasem sztuk i nauk w Polsce - Sobieskim. On to wreszcie, zdaniem Baruziego, zbliżył Leibniza do świata słowiańskiego.
Pomóż w rozwoju naszego portalu