NORWEGIA
Norweskie winy

Parlament Norwegii przyjął raport dokumentujący dziesięciolecia wynaradawiania mniejszości etnicznych zamieszkujących północ kraju. Władze w Oslo przyznały się tym samym do rasizmu państwa wobec Saamów, Kwenów i Leśnych Finów i przeprosiły ich za lata cierpień, szykanowanie oraz zniszczenie ich kultur i języków.

Reklama

Prace nad raportem rozpoczęły się 6 lat temu. Powołana przez parlament Komisja Prawdy i Pojednania, która skupiła się na badaniach historii i kultury narodów Północy, zebrała setki świadectw oraz dokumentów przedstawicieli Saamów, Kwenów i Leśnych Finów, które dowodzą realizowanej przez Norwegów polityki wynaradawiania. W raporcie przedstawia się szczegółową analizę działań norweskich władz od połowy XIX wieku do współczesności; dokument zawiera przykłady systemowego wynaradawiania mniejszości etnicznych oraz analizę naruszeń krajowego i międzynarodowego prawa przez państwo norweskie. Wskazano w nim także instytucje odpowiedzialne za planowanie i realizację akulturacji tych narodów. Autorzy projektu zapowiadają utworzenie krajowej instytucji naukowej, która będzie się zajmowała badaniem procesów wynaradawiania i łamania praw mniejszości. Chcą również, by informacje o działaniach norweskiego państwa wobec nich znalazły się w programach edukacyjnych na wszystkich poziomach nauczania. Nauka języków etnicznych miałaby być finansowana przez państwo już na etapie przedszkola. Długofalowe wsparcie finansowe i organizacyjne mają otrzymać instytucje kulturalne mniejszości.
w.d.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

ROSYJSKA AGRESJA
Wojsko za broń i technologię

Sekretarz generalny NATO Mark Rutte ujawnił, że Rosja, w zamian za wysłanych jej żołnierzy, przekazuje Korei Północnej technologię i uzbrojenie. Ostrzegł, że jest to zagrożenie dla bezpieczeństwa Europy, ale też USA, Korei Południowej i Japonii. Korea Północna nie jest jedynym reżimem zaangażowanym w rosyjską agresję; wiadomo, że sankcje nałożone na Rosję obchodzą m.in. Chiny, które wspierają Moskwę, oraz Iran. – To wszystko wzmacnia potencjał Putina do wojny z Ukrainą. Ale nie ma nic za darmo, Rosja płaci za te dostawy bronią, technologią i pieniędzmi – powiedział Rutte. Koreańscy żołnierze pojawili się m.in. w rosyjskim obwodzie kurskim, częściowo zajętym przez wojska ukraińskie. Według przypuszczeń, prezydent Rosji Władimir Putin chce, by wojsko rosyjskie odbiło zajętą przez siły ukraińskie część obwodu kurskiego Rosji przed planowanym na 20 stycznia zaprzysiężeniem Donalda Trumpa na prezydenta USA. W ten sposób chce wzmocnić pozycję swojego kraju przed możliwymi rozmowami pokojowymi z Ukrainą.
j.k.

USA
Jak zdemontować biurokrację

Reklama

Dobry przykład dla innych? Prezydent elekt Donald Trump ogłosił, zgodnie z obietnicami z kampanii wyborczej, że powoła departament wydajności państwa pod przewodnictwem Elona Muska, właściciela m.in. Tesli i platformy X, oraz biznesmena Viveka Ramaswamy’ego. Nowy departament będzie zewnętrznym ciałem doradczym, które ma współpracować z Białym Domem nad strukturalnymi reformami państwa. Zadaniami nowego ciała będą demontaż biurokracji i cięcia wydatków. Departament ma zakończyć swoją pracę do 250. rocznicy niepodległości USA w lipcu 2026 r. Skrót nazwy departamentu (Department of Government Efficiency – DOGE) odwołuje się do popularnego internetowego memu przedstawiającego psa rasy shiba inu.
j.k.

CZYSTKI
Zbrodnie po izraelsku

Powtarzające się przesiedlenia ludności cywilnej organizowane przez armię izraelską w Strefie Gazy stanowią zbrodnie wojenne i noszą znamiona czystek etnicznych – alarmuje w raporcie organizacja broniąca praw człowieka Human Rights Watch (HRW).

Izraelskie władze twierdzą, że wzywają Palestyńczyków do opuszczenia domów ze względu na nakazy wydane przez wojsko, związane z prowadzonymi działaniami przeciwko terrorystycznemu Hamasowi i że to Hamas wykorzystuje cywilów jako żywe tarcze i umieszcza infrastrukturę terrorystyczną na terenach mieszkalnych. Według HRW, nie można jednak usprawiedliwiać przymusowej ewakuacji wyłącznie obecnością wojska. W każdym przypadku trzeba wykazać, że wysiedlenie ludności cywilnej jest jedyną opcją zgodną z międzynarodowym prawem humanitarnym. HRW podkreśla, że władze Izraela prowadzą przesiedlenia, dążąc do tego, by niektóre obszary pozostały bezludne. W październiku ONZ oszacowała, że w wyniku trwającej wojny przesiedlonych zostało 1,9 mln z 2,4 mln mieszkańców Strefy Gazy.
w.d.

CZARNY SCENARIUSZ
Bez prądu

Reklama

Według raportu Polskich Sieci Elektroenergetycznych, w 2026 r. Polska może doświadczyć poważnego kryzysu energetycznego. W kraju może zabraknąć mocy do produkcji prądu elektrycznego. Braki mogą osiągnąć 4,2 GW w 2026 r., a do 2034 r. wzrosnąć ponad dwa razy. Scenariusz braku energii może mieć poważne konsekwencje społeczne, grozi to także spowolnieniem rozwoju gospodarki. PSE twierdzą, że rozwiązaniem mogłoby być przedłużenie działalności elektrowni węglowych oraz inwestycje w elektrownie gazowe. Raport wskazuje, że budowane obecnie elektrownie gazowe mogą nie wystarczyć, aby zapobiec katastrofie. Może zaistnieć konieczność wybudowania kolejnych tego typu obiektów w najbliższych latach oraz elektrowni atomowej. Kolejnym rozwiązaniem może być przedłużenie po 2030 r. działalności tradycyjnych elektrowni węglowych. Nawet taka strategia może się jednak okazać zbyt optymistyczna, a już za kilka lat konieczne będzie poszukiwanie alternatywnych źródeł energii. Eksperci wskazują, że raczej nie będą to odnawialne źródła energii. Ich udział w faktycznej produkcji energii elektrycznej to ledwie 28%. W przypadku trudnych warunków pogodowych produkcja energii z wiatru jest drastycznie ograniczona. PSE apeluje, aby szybko podjąć decyzje, które pomogą utrzymać dotychczasowe moce produkcyjne i będą stymulować powstawanie nowych. Istotny jest też rozwój magazynów energii – do wykorzystania w okresach zwiększonego zapotrzebowania. Wsparcia będą potrzebowały powstające i planowane elektrownie gazowe, które w przyszłości będą mogły przestawić się na spalanie wodoru.
w.d.

SONDAŻ
Z mieszanymi uczuciami

W badaniu IBRiS 33% Polaków stwierdziło, że wybór Donalda Trumpa na prezydenta USA jest korzystny dla Polski, jednak 40% uznało, że nie jest korzystny. Wśród wyborców PiS i Konfederacji aż 67% ankietowanych uznało jego wybór za korzystny dla Polski, wśród wyborców partii koalicyjnych (KO, Polska 2050, PSL, Lewica) 67% oceniło to negatywnie. Sondaż ujawnił też zróżnicowanie wiekowe i regionalne. IBRiS zapytał Polaków, czy po zwycięstwie Trumpa nasz kraj będzie bezpieczniejszy. 33% badanych uważa, że Polska stanie się bezpieczniejsza, jednak aż 51% nie podziela tego optymizmu.
w.d.

Polacy wypaleni

BADANIA 78,3% badanych Polaków dostrzega u siebie co najmniej jeden z czternastu symptomów wypalenia zawodowego – wynika z raportu UCE Research i platformy ePsycholodzy.pl . 3 lata temu 65,3% respondentów zauważało u siebie jakiś objaw wypalenia zawodowego. Najwięcej osób zgłasza długotrwałe oraz silne poczucie zmęczenia lub wyczerpania i braku energii – 43,4%. Na drugim miejscu widać brak satysfakcji z pracy i motywacji do działania – 25,2%, a na trzecim – zwiększenie dystansu do pracy – 20,8%. Dalej w zestawieniu plasują się rozdrażnienie i niechęć do obowiązków zawodowych – 20,6% oraz zmniejszenie wydajności – 20,1%.
j.k.

2024-11-19 11:04

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Obserwator

Niedziela Ogólnopolska 40/2022, str. 7

[ TEMATY ]

obserwator

Adobe.Stock.

Polska zrywa z instytucjonalną opieką nad dziećmi, które nie mogą wychowywać się w domu. Uchwalona nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadza ograniczenia przy tworzeniu domów dziecka. W nowej sytuacji opieka nad takimi dziećmi przeniesie się do rodzin zastępczych, które mają mieć lepsze warunki pracy. Wynagrodzenie przysługujące rodzinie zastępczej zawodowej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, rodzinie pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego wzrośnie niemal dwukrotnie, ponadto wynagrodzenia będą waloryzowane. – Wprowadzamy zmiany dotyczące procesów adopcyjnych, wydłużamy urlopy dla rodziców zastępczych, zwiększamy pomoc pełnoletnim wychowankom pieczy zastępczej – powiedziała wiceminister rodziny i polityki społecznej Barbara Socha. Zniesiona zostanie rejonizacja. Prowadzony będzie centralny rejestr pieczy zastępczej, co pozwoli m.in. szybciej i łatwiej znaleźć wolne miejsce dla dziecka. Starostowie nie będą mogli odmawiać przyjmowania dzieci spoza swojego powiatu do rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka.j.k.

CZYTAJ DALEJ

Święty Antoni z Padwy

Niedziela Ogólnopolska 8/2010, str. 4-5

Benedykt XVI - papież

Po przedstawieniu dwa tygodnie temu postaci św. Franciszka z Asyżu chciałbym dzisiaj opowiedzieć o innym świętym, który należał do pierwszego pokolenia Braci Mniejszych: o Antonim Padewskim czy - jak go się również nazywa - Lizbońskim, nawiązując do miejsca jego urodzenia. Mowa o jednym z najpopularniejszych świętych w całym Kościele katolickim, czczonym nie tylko w Padwie, gdzie wzniesiono wspaniałą bazylikę, w której spoczywają jego doczesne szczątki, ale na całym świecie. Wierni z wielką czcią odnoszą się do jego obrazów oraz figur, przedstawiających go z lilią, symbolem jego czystości, bądź z Dzieciątkiem Jezus na ręku, upamiętniającym cudowne widzenie, o którym wspominają niektóre źródła literackie. Antoni w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju duchowości franciszkańskiej dzięki swym wybitnym przymiotom - inteligencji, zrównoważeniu, gorliwości apostolskiej, a przede wszystkim żarliwości mistycznej. Urodził się w Lizbonie w szlacheckiej rodzinie ok. 1195 r. i na chrzcie otrzymał imię Fernando (Ferdynand). Wstąpił do kanoników zachowujących monastyczną Regułę św. Augustyna, najpierw w klasztorze św. Wincentego w Lizbonie, następnie Świętego Krzyża w Coimbrze - renomowanego ośrodka kultury Portugalii. Z zainteresowaniem i zapałem poznawał Biblię i Ojców Kościoła, zdobywając wiedzę teologiczną, którą owocnie wykorzystywał w działalności nauczycielskiej i kaznodziejskiej. W Coimbrze wydarzył się epizod, który w decydujący sposób wpłynął na jego życie: w 1220 r. wystawiono tam relikwie pierwszych pięciu misjonarzy franciszkańskich, którzy udali się do Maroka, gdzie ponieśli śmierć męczeńską. Ich historia zrodziła w młodym Ferdynandzie pragnienie naśladowania ich i postępowania drogą chrześcijańskiej doskonałości: poprosił wówczas o zgodę na opuszczenie kanoników św. Augustyna i zostanie bratem mniejszym. Jego prośba została przyjęta i pod nowym, zakonnym imieniem Antoni on również wyruszył do Maroka. Opatrzność Boża zdecydowała jednak inaczej. Z powodu choroby musiał wrócić do Włoch i w 1221 r. wziął udział w słynnej Kapitule Namiotów w Asyżu, gdzie spotkał też św. Franciszka. Następnie żył czas jakiś w całkowitym ukryciu w klasztorze w pobliżu Forli w północnych Włoszech, gdzie Pan powołał go do innej misji. Wysłany w okolicznościach zupełnie przypadkowych do wygłoszenia kazania z okazji święceń kapłańskich, pokazał, że wyposażony jest w taką wiedzę i dar wymowy, iż przełożeni przeznaczyli go do kaznodziejstwa. Tak oto rozpoczął we Włoszech i we Francji ogromnie intensywną i skuteczną działalność apostolską, by nakłonić sporą liczbę osób, które odeszły od Kościoła, do zmiany decyzji. Był też jednym z pierwszych nauczycieli teologii Braci Mniejszych, jeżeli nie wręcz pierwszym. Rozpoczął swe nauczanie w Bolonii, z błogosławieństwem Franciszka, który, w uznaniu cnót Antoniego, wystosował do niego krótki list, rozpoczynający się tymi słowami: „Podoba mi się, że nauczasz świętej teologii braci”. Antoni położył podwaliny pod teologię franciszkańską, która - uprawiana przez innych wybitnych myślicieli - miała osiągnąć swoje szczyty w postaciach Bonawentury z Bagnoregio i bł. Dunsa Szkota. Kiedy został prowincjałem Braci Mniejszych w Północnych Włoszech, nadal zajmował się kaznodziejstwem, dzieląc je ze sprawowaniem urzędu przełożonego. Gdy skończył misję prowincjała, wrócił w okolice Padwy, dokąd jeszcze kilkakrotnie się udawał. Po niespełna roku zmarł u bram tego miasta - 13 czerwca 1231 r. Padwa, która przyjęła go z miłością i czcią, złożyła mu wieczny hołd czci i pobożności. Sam papież Grzegorz IX - który wysłuchawszy jego kazania, nazwał go „Arką Testamentu” - kanonizował go w 1232 r., również w następstwie cudów, jakie dokonały się za jego wstawiennictwem. W ostatnim okresie życia Antoni zapisał dwa cykle „Kazań”, zatytułowane „Kazania niedzielne” i „Kazania na uroczystości i święta”, przeznaczone dla kaznodziejów i wykładowców teologii z Zakonu Franciszkańskiego. Komentuje w nich teksty Pisma Świętego, prezentowane przez liturgię, wykorzystując patrystyczno-średniowieczną interpretację czterech zmysłów: literackiego lub historycznego, alegorycznego lub chrystologicznego, topologicznego czy moralnego i anagogicznego, który ukierunkowuje ku życiu wiecznemu. Chodzi o teksty teologiczno-homiletyczne, będące odzwierciedleniem żywego przepowiadania, w których Antoni proponuje prawdziwą i właściwą drogę chrześcijańskiego życia. Tak wielkie jest bogactwo nauki duchowej zawartej w „Kazaniach”, że czcigodny papież Pius XII w 1946 r. ogłosił Antoniego doktorem Kościoła, nadając mu tytuł „Doctor Evangelicus”, gdyż z pism tych przebija świeżość i piękno Ewangelii; dziś jeszcze możemy czytać je z wielkim pożytkiem duchowym. W swoim nauczaniu mówi o modlitwie jako związku miłości, która popycha człowieka do słodkiej rozmowy z Panem, przynosząc niewypowiedzianą radość, która łagodnie ogarnia modlącą się duszę. Antoni przypomina nam, że modlitwa potrzebuje atmosfery ciszy, która nie ma nic wspólnego z oderwaniem się od zewnętrznego hałasu, ale jest doznaniem wewnętrznym, mającym na celu usunięcie przeszkód w skupieniu się, spowodowanych przez troski duszy. Według nauczania tego wybitnego doktora franciszkańskiego, modlitwa składa się z czterech niezbędnych postaw, które Antoni określił po łacinie jako „obsecratio”, „oratio”, „postulatio”, „gratiarum actio”. Moglibyśmy je przetłumaczyć następująco: ufne otwarcie serca na Boga, czuła rozmowa z Nim, przedstawienie naszych potrzeb, wysławianie Go i dziękczynienie. W tym nauczaniu św. Antoniego o modlitwie widzimy jeden ze szczególnych rysów teologii franciszkańskiej, którą on zapoczątkował, a mianowicie fundamentalną rolę przyznaną miłości Bożej, która wkracza w sferę uczuć, woli, serca, i będącej także źródłem, z którego wytryska poznanie duchowe, przerastające wszelkie poznanie. Pisze dalej Antoni: „Miłość jest duszą wiary, sprawia, że jest ona żywa; bez miłości wiara umiera” („Kazania na niedziele i święta II”, „Il Messaggero”, Padwa 1979, s. 37). Tylko dusza, która się modli, może dokonać postępów w życiu duchowym: oto uprzywilejowany przedmiot przepowiadania św. Antoniego. Zna on doskonale ułomności ludzkiej natury, skłonność do popadania w grzech, dlatego stale wzywa do walki ze skłonnością do chciwości, pychy, nieczystości oraz do praktykowania cnót ubóstwa i wielkoduszności, pokory i posłuszeństwa, niewinności i czystości. Na początku XIII wieku, w kontekście odrodzenia miast i rozkwitu handlu, wzrastała liczba osób nieczułych na potrzeby ubogich. Z tego też powodu Antoni wielokrotnie wzywa wiernych do myślenia o prawdziwym bogactwie, bogactwie serca, które czyni ich dobrymi i miłosiernymi, i gromadzeniu skarbów dla Nieba. „Bogacze - tak wzywa - zaprzyjaźnijcie się z ubogimi, (...) przyjmijcie ich w swoich domach: to oni, ubodzy, przyjmą was potem w wieczne mieszkanie, gdzie jest piękno pokoju, ufność w bezpieczeństwo oraz obfity spokój wiecznej sytości” (tamże, s. 29). Czyż nie widzimy, Drodzy Przyjaciele, że to nauczanie jest bardzo ważne także dziś, gdy kryzys finansowy i poważne nierówności gospodarcze zubożają wiele osób i stwarzają warunki nędzy? W encyklice „Caritas in veritate” przypominam: „Ekonomia bowiem potrzebuje etyki dla swego poprawnego funkcjonowania; nie jakiejkolwiek etyki, lecz etyki przyjaznej osobie” (n. 45). Antoni, w szkole Franciszka, stawia zawsze Chrystusa w centrum życia i myślenia, działania i kaznodziejstwa. I to jest drugi rys typowy dla franciszkańskiej teologii: chrystocentryzm. Kontempluje ona z upodobaniem i wzywa do kontemplacji tajemnic człowieczeństwa Pana, w szczególny sposób tajemnicy Narodzenia, które wywołują w nim uczucia miłości i wdzięczności dla Bożej dobroci. Również widok Ukrzyżowanego inspiruje w nim myśli o wdzięczności dla Boga i szacunku dla godności osoby ludzkiej, tak iż wszyscy, wierzący i niewierzący, mogą znaleźć w niej to znaczenie, które wzbogaca życie. Antoni pisze: „Chrystus, który jest twoim życiem, wisi przed tobą, abyś patrzył na krzyż jak w lustro. Będziesz mógł tam poznać, jak śmiertelne były twoje rany, których żadne nie uleczyłoby lekarstwo, jak tylko krew Syna Bożego. Jeśli dobrze się przyjrzysz, będziesz mógł zdać sobie sprawę, jak wielka jest twoja godność ludzka i twoja wartość (...). W żadnym innym miejscu człowiek nie może lepiej uświadomić sobie, jak wiele jest wart, jak wtedy, gdy spogląda w lustro krzyża” („Kazania na niedziele i święta III”, str. 213-214). Drodzy Przyjaciele, oby Antoni Padewski, tak bardzo czczony przez wiernych, mógł wstawiać się za całym Kościołem, a zwłaszcza za tymi, którzy poświęcają się kaznodziejstwu. Oni zaś, czerpiąc natchnienie z jego przykładu, niech troszczą się o łączenie mocnej i zdrowej nauki ze szczerą i żarliwą pobożnością i zwięzłością przekazu. W obecnym Roku Kapłańskim módlmy się, aby kapłani i diakoni pełnili pilnie tę posługę głoszenia i aktualizacji Słowa Bożego wiernym, przede wszystkim w homiliach liturgicznych. Niech będą one skutecznym przedstawieniem odwiecznego piękna Chrystusa, właśnie tak jak zalecał Antoni: „Kiedy głosisz Chrystusa, otwiera On twarde serca; gdy wzywasz Go, osładza gorzkie pokusy; gdy myślisz o Nim, rozjaśnia Twoje serce; kiedy o Nim czytasz, nasyca twój umysł” („Kazania na niedziele i święta III”, str. 59).

CZYTAJ DALEJ

Watykan/ Papież: praca, edukacja, dom to warunki bezpieczeństwa, którego nie zapewni się bronią

2025-06-13 21:31

PAP

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

PAP/EPA/GIUSEPPE LAMI

Papież Leon XIV w orędziu na Światowy Dzień Ubogich napisał, że "praca, edukacja, dom, zdrowie to warunki bezpieczeństwa, którego nigdy nie zapewni się za pomocą broni". Światowy Dzień Ubogich ustanowił papież Franciszek. W tym roku będzie on obchodzony 16 listopada.

W opublikowanym w piątek w Watykanie orędziu pod hasłem "Ty jesteś moją nadzieją" papież napisał: "Ubogi może stać się świadkiem silnej i niezawodnej nadziei, właśnie dlatego, że jest ona wyznawana w niepewnych warunkach życia, pełnych niedostatków, kruchości i marginalizacji".

CZYTAJ DALEJ

Reklama