Reklama

Kultura

Poetą był zawsze

Tadeusz Szyma – człowiek wielu talentów. Z pewnością bez jego osoby współczesna przestrzeń polskiej kultury byłaby inna.

Niedziela Ogólnopolska 50/2022, str. 38-39

[ TEMATY ]

Tadeusz Szyma

Danuta Węgiel

Tadeusz Szyma

Tadeusz Szyma

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Przylgnęły do niego określenia: „nowoczesny konserwatysta”, „arystokrata ducha”, „obrońca prawdy”, „stróż twórczej uczciwości”.

Konserwatywny inteligent

Tadeusz Szyma, zaliczany do klasyków współczesnej kultury, był wykładowcą akademickim i wychowawcą młodych kadr dziennikarskich, autorem tekstów naukowych, albumowych i publicystycznych, drukowanych m.in. w Niedzieli, oraz poezji. To ceniony reżyser filmów dokumentalnych, autor scenariuszy, producent filmowy, ekspert Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Ten ważny dla świata nauki i kultury człowiek, wielki miłośnik sztuki filmowej i książek, zmarł nagle w 2019 r. Wymowny jest fakt, że ostatnim miejscem, do którego zmierzał w swoim życiu, była krakowska księgarnia. Na jego pogrzebie padły słowa: „Tadeusz jest częścią tego czystego świata myśli i wrażliwości, który na naszych oczach nieodwracalnie odchodzi. (...) Wszyscy myślimy o zaletach ducha ludzi takich jak on. Bądźmy tacy sami, póki życia nam wystarczy”. W słowie pożegnalnym został określony jako „konserwatywny inteligent w czystej postaci”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Pokorny mocarz słowa

Reklama

Był twórcą wyciszonym, skupionym, wrażliwym, delikatnym, „człowiekiem pięknie skromnym, ale aż niebezpiecznie skromnym”, jak zauważył jeden z dziennikarzy współpracujących z nim w TVP. Jednocześnie stawał się nieustępliwy i twardy, gdy trzeba było bronić dobra, właściwych racji czy prawdziwego piękna. Wtedy ze swoimi zasadami i przekonaniami potrafił iść pod prąd. Dla ludzi nauki z bliskich mu środowisk uniwersyteckich, dla wielu twórców i pracowników mediów był mentorem, a zarazem lustrem pomagającym oderwać się od codziennej szarzyzny, przejrzeć się w świecie piękna i wzbić ku przestrzeni metafizycznej, bliżej Boga. W jednej z pośmiertnych publikacji został nazwany „rycerzem”. Rzeczywiście, w jego osobie można znaleźć połączenie pokory z rycerskim męstwem, np. gdy trzeba było stanąć w obronie prawdy.

Na czele długiej listy twórczych aktywności Tadeusza Szymy należy koniecznie wpisać słowo „poeta”. Jest on autorem m.in. głębokich, kontemplacyjnych strof o Janie Pawle II, w których odkrywa atrybuty świętości papieża z Polski. Napisał też serię wierszy o kard. Stefanie Wyszyńskim i ks. Jerzym Popiełuszce. Jego poezje czytał i cenił Jan Paweł II. Do mediów przedostała się relacja ze spotkania z Ojcem Świętym ekipy TVP w Castel Gandolfo (w 1994 r.). Gdy papież w grupie dziennikarzy dostrzegł Tadeusza Szymę, zanim wszystkich powitał, spontanicznie zwrócił się wprost do niego: „Czytam pańskie wiersze!”. Wydany ponad 30 lat temu zbiór jego poezji Więcej wierszy nie pamiętam, z podtytułem: Poetycki rachunek sumienia z wielu lat, stanowi klarowny – jak przykazania Dekalogu – testament poety, uzupełniany w kolejnych latach twórczości nowymi strofami.

Ten liryczny twórca, propagujący kulturę ducha, odważnie opowiadający się po stronie prawdy, podejmujący problematykę etyczną w kontekście spraw egzystencjalnych, politycznych, społecznych, pisał również wiersze dla dzieci i młodzieży, nawet do szkolnych podręczników, co wymaga dodatkowego kunsztu. Do niektórych wierszy Tadeusza Szymy powstały kompozycje muzyczne, m.in. Juliusza Łuciuka, Włodzimierza Krawczyńskiego czy Grzegorza Majki, a Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” ma w swoim repertuarze koncerty oparte na jego poezji.

Najprościej

Reklama

Niektóre utwory poetyckie tego „stróża twórczej uczciwości” czekają na powtórne odkrycie i upowszechnienie. Dlatego z wdzięcznością przyjmujemy najnowszy tomik jego poezji, pt. Najprościej, wydany przez Stowarzyszenie Wspólnota Gaude Mater. Książkę otwiera słowo wstępne Poezja i dobroć autorstwa prof. dr. hab. Grzegorza Leszczyńskiego, literaturoznawcy z Uniwersytetu Warszawskiego. Profesor wyraźnie podkreśla, że Tadeusz Szyma poetą był zawsze, niezależnie od tego, jaką działalność podejmował: „Był poetą, gdy dla Telewizji Polskiej realizował filmy dokumentalne, gdy jako krytyk o filmach pisał, gdy zajmował się dziennikarstwem, gdy kierował pracą redaktorów TVP, gdy prowadził żarliwe dyskusje, zawsze z uwagą wsłuchując się w głos innych. Poetą był zawsze, pełnym wrażliwości na świat, Boga i człowieka. Pisanie wierszy i życie splatały się ze sobą. Liryka była dla niego formą skupienia, sposobem dotarcia do tego, co najważniejsze: prawd, ukrywających się w paradoksach istnienia, wiary, miłości i przemijania”. Według profesora, w wierszach Tadeusza Szymy świat staje się „zdumiewającym sanktuarium”, a jego liryki o franciszkańskim charakterze można określić jako „mistyczne”. Po analizie treści wierszy zamieszczonych w tomiku Najprościej autor wstępu dochodzi do ważnej konkluzji: „Na cokole ludzkiej pychy wznosi się nicość, jedynie w oceanie pokory można dostrzec ścieżki, które kształtuje Transcendencja”. Dotyczy to zarówno myśli poety, jak i formy jego strof, które można nazwać „Tadeuszowymi” ze względu na ich prostotę, surowość, zwyczajność oraz własny, niepowtarzalny rys. Prostota widoczna jest również w konwencji edytorskiej prezentowanego tomiku poetyckiego. Został wydany ascetycznie, a jednocześnie elegancko. Na jego kartach niektóre myśli poety wyrażają się też w dyskretnych ilustracjach artysty malarza Adama Rokowskiego. Wstęp do tomiku prof. Leszczyński zamknął słowami: „Życie Tadeusza Szymy i każdy z jego wierszy poezja i dobroć przenikały zawsze. Wierzył, że aby pięknie i dobrze żyć, trzeba pielęgnować w sobie prostotę dziecka, dzięki której osiągnąć można mądrość starca”.

Poezja Tadeusza Szymy ma wyraźne odniesienie do słów Chrystusa zapisanych w Ewangelii: „Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie” (Mt 5, 37). Tę zasadę poeta stosował w życiu oraz w swojej twórczości. W zrealizowanym w 2021 r. przez TVP1 filmie biograficznym Moje drogi, jako jego główny bohater, mówił z wrodzoną sobie pokorą, tak po prostu: „Zawsze starałem się uwydatnić pewną potrzebę ładu, harmonii, pewne poczucie piękna. Takie to może dzisiaj trochę staroświeckie, ale mnie się wydaje, że nieprzemijające”.

Poetycki dorobek Tadeusza Szymy, skromnego myśliciela i twórcy, który zawsze bezkompromisowo bronił wyznawanych wartości, jest bezcenny nie tylko w warstwach poznawczej i uczuciowej, ale także w sferach etycznej i estetycznej, toteż poeta zasługuje na godne miejsce w skarbcu polskiej kultury.

Najprościej
Tadeusz Szyma
Wydawca: Stowarzyszenie Wspólnota Gaude Mater, Częstochowa 2022.
Zamówienia: tel. 34 365 19 17 w godz. 7-15 ksiegarnia@niedziela.pl

2022-12-07 08:45

Oceń: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zbigniew Ziobro rozpoczął wystąpienie przed tzw. komisją ds. Pegasusa

2025-09-29 13:09

[ TEMATY ]

Zibniew Ziobro

tzw. komisja ds. Pegasusa

PAP

Zbigniew Ziobro przed tzw. komisją ds. Pegasusa

Zbigniew Ziobro przed tzw. komisją ds. Pegasusa

Na poniedziałkowym posiedzeniu sejmowej komisji śledczej ds. Pegasusa doszło do sporu między byłym szefem MS Zbigniewem Ziobrą a szefową komisji Magdaleną Sroką. Ziobro zawnioskował o dołączenie swojego oświadczenia do protokołu; Sroka wskazywała, że świadek ma prawo do swobodnej wypowiedzi.

Były minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro, zawnioskował na posiedzeniu komisji śledczej o przedstawienie do protokołu poniedziałkowego posiedzenia swojego oświadczenia. Powołał się przy tym na artykuł 148 par. 2 Kodeksu postępowania karnego.
CZYTAJ DALEJ

Każdy, kto sobie tego życzy, może przyjąć Komunię św. podczas Eucharystii?

2025-09-27 20:03

[ TEMATY ]

Eucharystia

Komunia św.

Karol Porwich/Niedziela

W 1986 r. Krajowa Konferencja Biskupów Katolickich opracowała wytyczne dotyczące otrzymywania Komunii św., które zostały wydrukowane na tylnej okładce wielu mszalików.

Nieprawda. W 1986 r. Krajowa Konferencja Biskupów Katolickich opracowała wytyczne dotyczące otrzymywania Komunii św., które zostały wydrukowane na tylnej okładce wielu mszalików: „Katolicy w pełni uczestniczą w Eucharystii, kiedy otrzymują Komunię św., wypełniając nakaz Chrystusa o spożywaniu Jego Ciała i piciu Jego Krwi. Osoba przystępująca do Komunii św. nie może być w stanie grzechu ciężkiego, musi powstrzymać się od jedzenia na godzinę przed przystąpieniem do Komunii i dążyć do życia w miłości i zgodzie z bliźnimi. Osoby pozostające w stanie grzechu ciężkiego muszą najpierw pojednać się z Bogiem i z Kościołem w sakramencie pokuty. Częste przystępowanie do sakramentu pokuty jest zalecane dla wszystkich wiernych”.
CZYTAJ DALEJ

Któż jak Bóg!

2025-09-29 22:00

Marcin Cyfert

Poświęcenie figury św. Michała Archanioła we Wrocławiu-Sołtysowicach

Poświęcenie figury św. Michała Archanioła we Wrocławiu-Sołtysowicach

W parafii św. Alberta Wielkiego we Wrocławiu-Sołtysowicach po 9 dniach nowenny odbyła się uroczystość poświęcenia figury i Akt Wielkiego Zawierzenia się św. Michałowi Archaniołowi.

Uroczystość zgromadziła wielu parafian, braci franciszkanów i dobrodziejów. Poświęcenia i Aktu Zawierzenia parafii Archaniołowi dokonał proboszcz o. Faustyn Zatoka.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję