Kościół ma szczególne usytuowanie. W wyniku dramatycznych wydarzeń w 1974 r. (puczu cypryjskich Greków, zbrojnej okupacji części wyspy przez Turcję oraz interwencji armii brytyjskiej i ONZ) jego teren znalazł się na tzw. zielonej linii, za którą jest już strefa turecka. Cypryjscy Turcy proklamowali tam Turecką Republikę Cypru, której istnienia jako podmiotu nikt poza Turcją nie uznaje. Dla władz Republiki Cypru jest to teren okupowany przez armię turecką.

Pokój i dobro

Uliczka prowadząca do kościoła przebiega w bliskim sąsiedztwie obwarowań cypryjskiej policji i kończy się barykadą z metalowych beczek wypełnionych piaskiem, zwieńczoną zasiekami z drutu kolczastego. Stalowa dwuskrzydła brama na dziedzińcu kościoła, znajdująca się w tej samej linii, co owa barykada, zamknięta jest stalową sztabą, której części złączono znacznych rozmiarów kłódką. Równie potężne zamknięcie zamontowano po „tureckiej” stronie stalowych wrót. Trzecie przejście do północnej części Nikozji znajduje się na terenie Domu Zakonnego Ojców Franciszkanów. Na tej potężnej drewnianej bramie umieszczono stalową sztabę z pokaźnymi kłódkami. Podobne „zabezpieczenie” znajduje się po stronie „zielonej linii”. Taki był warunek wznowienia działalności kościoła w 1976 r., po 2 latach trudnych negocjacji: wszystkie wyjścia do północnej Nikozji mają być zamknięte „na głucho”.

Nad drewnianą bramą, na tle ażurowego otoczenia – ozdobnej kraty, przesłoniętej od wewnątrz szklanymi panelami, wśród których znajdują się także 2 duże okna w stalowych oprawach – zakonnicy umieścili duży napis: „PAX ET BONUM” (Pokój i dobro). W tym pomieszczeniu modlą się o przywrócenie prawdziwego pokoju między zwaśnionymi społecznościami Cypru.

Nie tylko kościół

Budynek kościoła zajmuje ok. 1/5 obszaru. Jego konstrukcja jest prosta, wręcz surowa w kształcie, z aplikacją-płaskorzeźbą herbu Kustodii Ziemi Świętej i oknem rozety na frontonie zwieńczonym kamiennym krzyżem. Wieża dzwonnicza – kamienny prostopadłościan z ostrosłupem zakończonym metalowym krzyżem – znajduje się za apsydą, w głównej linii kościoła. Gdy staniemy na wprost głównego wejścia, po lewej stronie zobaczymy dobudówkę z tego samego kamienia co gmach główny, gdzie mieści się parafialna sala spotkań i modlitwy, która w tygodniu służy jako biuro Centrum Migrantów cypryjskiej Caritas.

Kościół mieści ok. 150 osób na miejscach siedzących w drewnianych ławach. Centralny jasny ołtarz i stojący za nim wielki krzyż z figurami Matki Bożej Bolesnej i św. Jana Apostoła koncentrują uwagę wiernych. Od przeszklonej latarni w dachu kościoła, umieszczonej nad apsydą, rozciąga się modernistyczny witraż, w którym dominują promienie biegnące od owej latarni w dół. Stanowią one tło dla krzyża i ołtarza. Na prostokątnych filarach okalających główną nawę zawieszono płaskorzeźby-ilustracje obrazujące kolejne stacje Drogi Krzyżowej. W kościele – jak zwykle u franciszkanów – nie brakuje posągów i obrazów przedstawiających św. Franciszka, św. Antoniego i innych świętych Pańskich.

Msze św. odprawiane są w językach angielskim i greckim oraz w językach społeczności wiernych. Raz w miesiącu, w pierwszą sobotę – także w języku polskim. Czasem po łacinie.

Teren nuncjatury

Przed kościołem stoją 2 maszty flagowe – z flagą Stolicy Apostolskiej na jednym i Republiki Cypru na drugim. Jest powód takiego zestawu i jego stałej obecności. Teren kościelny jest jednocześnie terenem nuncjatury apostolskiej na Cyprze. Tablica na bramie wejściowej zawiera informację: „APOSTOLIC NUNCIATURE IN CYPRUS – VATICAN EMBASSY” oraz herb Stolicy Apostolskiej. Sąsiednia tabliczka ostrzega, że teren przed bramą i ogrodzeniem jest zastrzeżony dla potrzeb ambasady.

Obok znajduje się druga tablica (a pod nią domofon) z herbem Kustodii Ziemi Świętej i napisem w języku angielskim: „HOLY CROSS FRIARY – FRANCISCAN FRIARS”. Również napis w języku greckim informuje, że tu mieści się Dom Zakonny Ojców Franciszkanów.

Attaché z Polski

Pomieszczenia biurowe nuncjatury (ambasady Watykanu) oraz parafii Świętego Krzyża znajdują się w budynku zakonnym. Nuncjusz rzadko tu przebywa. Na co dzień urzędującym przedstawicielem ambasady jest Polak – o. Jerzy Kraj, zajmujący stanowisko attaché. Jest on jednocześnie przełożonym domu zakonnego oraz wikariuszem Łacińskiego Patriarchatu Jerozolimy, czyli ordynariuszem łacińskich katolików na Cyprze, skupionych w 4 parafiach (Limassol, Larnaka, Pafos i Nikozja). Parafia z siedzibą w Nikozji Południowej sięga aż po Kyrenię i Famagustę na północy, w „tureckiej” części wyspy. O. Kraj to człowiek bardzo doświadczony. W przeszłości był m.in. rektorem międzynarodowego seminarium franciszkańskiego w Jerozolimie, przełożonym domów zakonnych w klasztorze Biczowania i głównej siedzibie Kustodii – San Salvatore w Jerozolimie, Bazylice Narodzenia w Betlejem oraz członkiem Rady Kustodii Ziemi Świętej. Zna kilka języków i ma wielki dar łatwego nawiązywania kontaktu z ludźmi w różnym wieku i różnego pochodzenia.

Na piętrze domu zakonnego znajdują się pomieszczenia mieszkalne. Parter zajmują biura nuncjatury i parafii, kuchnia i jadalnia oraz refektarz. W 2010 r. przebywał tu Ojciec Święty Benedykt XVI. Upamiętnia to jego portret z dedykacją.

Na terenie kościelnym znajdują się ponadto budynek parafialny oraz garaż na 2 samochody należące do nuncjatury. Większość obszaru kościelnego otoczonego ogrodzeniem zajmuje pięknie utrzymany ogród. To urocze miejsce, koncentrujące w sobie najważniejsze aspekty obecnej sytuacji Cypru.