Kardynałowie zebrali się w Watykanie na cztery dni (12-15 lutego br.). Najpierw rozmawiali o reformie Kurii Rzymskiej i finansach Watykanu, potem odbywały się uroczystości włączenia do Kolegium Kardynalskiego 20 nowych purpuratów. Jeden z nich – abp José de Jesús Pimiento Rodriguez, 96-letni Kolumbijczyk, nie przybył do Rzymu. Nie pozwolił mu na to stan zdrowia. Insygnia otrzyma we własnym kraju, najpewniej z rąk nuncjusza.

Kardynałowie są po to, by papieża wspierać, jak tłumaczył Ojciec Święty podczas ceremonii wręczenia insygniów kardynalskich. – Wskazuje już na to nazwa „kardynał”, przywołująca włoskie słowo „cardine” (punkt oparcia, podstawa), a więc nie coś drugorzędnego, dekoracyjnego, co kazałoby myśleć o jakimś wyróżnieniu, ale podpora, punkt wsparcia i poruszania się, istotny dla życia wspólnoty – powiedział papież Franciszek. Zrealizowało się to najpełniej podczas dwóch pierwszych dni, kiedy rano i po południu 164 kardynałów siedziało, słuchało, zadawało pytania i przedstawiało własne propozycje w kwestii, którą sami, jako zadanie, złożyli na barki papieża Franciszka podczas kongregacji przed ostatnim konklawe. W ich trakcie powszechnie mówiono o konieczności zmian w Kościele, a ponieważ Kuria Rzymska jest instytucją nadającą Kościołowi ton, stąd tam zmiany muszą być najwcześniejsze, żeby w konsekwencji zmienić Kościół w związku z galopującymi zmianami w świecie.

Dwie kongregacje

Opinię publiczną interesują konkrety i to one skupiają największą uwagę mediów. Na konsystorzu mówiono więc o odchudzeniu biurokracji i połączeniu kilku watykańskich rad. Z tonu oficjalnych informacji wynika, że sprawa jest przesądzona. W niedalekiej przyszłości powstaną dwie duże kongregacje: jedna, zwana roboczo: ds. świeckich, i druga – ds. społecznych. Powodem ich połączenia nie są li tylko względy organizacyjne, ale także – znacznie głębsze i ważniejsze – względy teologiczne. Pierwsza zajmowałaby się rodziną i życiem, druga miałaby na oku kwestie charytatywne, sprawiedliwości i pokoju oraz migrantów. Jeszcze jedna ważna uwaga – kongregacje na pewno nie powstaną jutro. Reforma, z racji skomplikowanej materii prawnej, z którą trzeba się zmierzyć, pisząc nową Konstytucję Apostolską, jeszcze trochę potrwa. Zasadniczo konsystorz potwierdził aprobatę kardynałów dla tego rozwiązania. Gdy wejdzie ono w życie, zmniejszy się liczba watykańskich kardynałów. Spekuluje się też, że szefowanie poszczególnym sekretariatom nie będzie stanowiskiem biskupim. Delikatnie dementowano też wcześniejsze doniesienia, jakoby na czele jednej z nowych kongregacji mogła stanąć osoba świecka.

Bankructwo nie grozi, ale wyzwań nie brak

Wiele już zrobiono w kwestiach ekonomicznych Watykanu. Na jednej z sesji plenarnych mówiono właśnie o tym. Spory rozgłos zyskały słowa kard. George’a Pella, odpowiedzialnego za sprawy finansowe Stolicy Apostolskiej, który wyjawił, że pod tym względem stan Watykanu nie jest tak zły, jak się wydawało, że aktywa były do tej pory nieoszacowane. Nie był to wynik nieprawidłowości, ale braku kompleksowej informacji. W każdym razie reforma postępuje i idzie w dobrym kierunku, czemu dali wyraz kardynałowie zgromadzeni na sali. Tak jak większość państw, Stolica Apostolska ma problem z systemem emerytalnym. To spore wyzwanie, czego nie ukrywał kard. Pell, a zadaniem jest zrównoważenie prognozowanego na miliard dolarów deficytu w funduszu emerytalnym.

Po co to wszystko?

O tym, czemu te wszystkie, praktyczne i dotykające przede wszystkim ludzkiego składnika podwójnej, bosko-ludzkiej rzeczywistości Kościoła zmiany mają służyć, mówił papież Franciszek podczas konsystorza publicznego 14 i 15 lutego br. Jako wsparcie dla działań Ojca Świętego trzeba odczytać obecność emerytowanego Ojca Świętego – Benedykta XVI, z którym Franciszek serdecznie się uścisnął. Papież Franciszek mówił przede wszystkim o miłości, która powinna być motorem każdego działania kardynałów i planem duszpasterskim całego Kościoła. Obydwa przemówienia były ważne, programowe. Franciszek zebrał w nich wszystko to, co mówił i czynił od początku swojego pontyfikatu, do czego chciałby przekonać i czym chciałby zarazić wszystkich ludzi Kościoła. Szczególnie podczas Mszy św. w ostatnią niedzielę przed rozpoczęciem Wielkiego Postu, na zakończenie konsystorza, nawiązując do fragmentu Ewangelii o uzdrowieniu trędowatego, wskazał, czego pragnie od całego Kościoła, z kardynałami na czele. – Istnieją dwie logiki myślenia i wiary – mówił papież Franciszek – strach przed utratą zbawionych i pragnienie ratowania upadłych. Zdarza się niekiedy i dziś, że stajemy na skrzyżowaniu tych dwóch logik: logiki uczonych w Prawie – usunąć zagrożenie, oddalając osobę zarażoną, oraz logiki Boga, który w swoim miłosierdziu obejmuje i przyjmuje, włączając i przemieniając zło w dobro, potępienie w zbawienie, a wykluczenie w przepowiadanie. Te dwie logiki przemierzają całe dzieje Kościoła: usunąć na margines i włączyć – podsumował Ojciec Święty. Dziś też wokół tego toczy się debata. Za którą logiką opowiada się Franciszek? Nie trzeba sięgać po kolejne słowa Papieża, bo łatwo zgadnąć. Takie zadanie postawił Ojciec Święty Kościołowi na Wielki Post: uczyć się tej drugiej, bo tylko ona jest logiką Boga.