Sandomierz był miejscem spotkania uczestników sympozjum „Wokół chrześcijańskiego Wschodu”. Na zaproszenie bp. Krzysztofa Nitkiewicza 13 kwietnia przybyli do stolicy naszej diecezji hierarchowie Kościoła z diecezji mukaczewskiej na Ukrainie: biskup ordynariusz Milan Šášik CM oraz biskup pomocniczy Nił Łuszczak OFM.

W tym roku w trakcie sympozjum pochylano się nad tematyką związaną z Kościołem rusińskim. Ma on swoje korzenie w Unii Użhorodzkiej zawartej na Zakarpaciu 24 kwietnia 1646 r.

Tegoroczne sympozjum odbywało się na dwóch płaszczyznach: liturgicznej - w bazylice katedralnej i naukowo-pastoralnej - w auli Katolickiego Domu Kultury św. Józefa.

Spotkanie rozpoczęła liturgia sprawowana w obrządku rusińskim pod przewodnictwem bp M. Šášika wraz ze śpiewem chóru kantorów z Seminarium Mukaczewskiego. Podczas homilii Ksiądz Biskup wskazał na wschodnie malowidła umieszczone w prezbiterium sandomierskiej katedry. - To właśnie w tej gotyckiej katedrze, na jej ścianach, w namalowanych freskach dokonał się już przed laty dialog kultury Wschodu i Zachodu. A my, poprzez to spotkanie kontynuujemy tę wymianę bogactwa liturgii i kultury, jaką każdy z Kościołów poprzez wieki wypracował - mówił bp Milan Šášik. Hierarcha, wspominając trudną historię lat powojennych na Ukrainie, mówił o męczeństwie tamtych chrześcijan prześladowanych i skazywanych za odwagę trwania w swojej wierze. - Mimo dużego zagrożenia ze strony władz, braku świątyń i kapłanów wierni przechowywali z wielkim zaangażowaniem wiarę i obrzędowość. Do dziś opowiadane są niesamowite historie rodzinnych modlitw czy świątecznych spotkań, dzięki którym mogli, choć w małym stopniu, wyrazić swoją wiarę - mówił biskup Kościoła rusińskiego. - Cieszę się z tego dzisiejszego spotkania, z tej wspólnej modlitwy w starocerkiewnym języku słowiańskim, w której wychwalaliśmy Boga. Jest to doskonała okazja, aby jedni drugich poznali, żeby Pan Bóg pozwolił złamać różne uprzedzenia, jakie są w ludziach i abyśmy zrozumieli, że wszyscy jesteśmy Bożymi dziećmi i dążymy do życia w niebie. Chrystus zmartwychwstał - podsumował bp Milan Šášik.

Druga część spotkania odbyła się w Katolickim Domu Kultury. Otworzył ją bp Krzysztof Nitkiewicz, który wskazał na konieczność takich spotkań. Podkreślał, że pozwalają one na wzajemne otwarcie oraz stają się fundamentem budowania relacji na teraźniejszość i przyszłości. - W Bulli Apostolskiej „Incarnationis Misterium” na Wielki Jubileusz roku 2000, bł. Jan Paweł II mówił, że „pomimo brzemienia dwóch tysięcy lat historii, chrześcijanie (...) nie czują się bynajmniej zmęczeni; przeciwnie, dodaje im sił świadomość, że niosą światu prawdziwą światłość, Chrystusa Pana. Kościół, głosząc Jezusa z Nazaretu, prawdziwego Boga i doskonałego Człowieka, otwiera przed każdą ludzką istotą perspektywę przebóstwienia, a tym samym bycia bardziej człowiekiem”. Zacytowałem te słowa, gdyż wydają mi się one szczególnie bliskie duchowości chrześcijańskiego Wschodu. Odkrył ją na nowo Sobór Watykański II, a bł. Jan Paweł II oraz jego poprzednicy i następcy wielokrotnie się do niej odwoływali - mówił Hierarcha sandomierski. - Wiemy, że każdy ochrzczony jest wszczepiony w Chrystusa i należy do Kościoła powszechnego, który jest społecznością hierarchicznie i prawnie uporządkowaną. Wiemy, że ta przynależność kościelna realizuje się w części Ludu Bożego, ukonstytuowanej jako jeden z Kościołów wschodnich „sui iuris” lub Kościół łaciński. To rozróżnienie nie może jednak skutkować jakąś dwutorowością życia kościelnego, nie może powodować zamknięcia na inne wspólnoty, odmienne pod względem duchowości, obrządku, czy dyscypliny. Dziedzictwo chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu stanowi jedną całość, gdyż jest dziełem Ducha Świętego. Na nim powinniśmy budować naszą teraźniejszość i przyszłość. Ono jest drogą do przebóstwienia naszego człowieczeństwa mocą łask paschalnych, jakich udziela nam Zmartwychwstały Chrystus - podkreślił bp Krzysztof Nitkiewicz.

W części wykładowej wystąpił bp pomocniczy Nił Łuszczak i przedstawił temat: „Historia - teraźniejszość Kościoła rusińskiego”. Kolejny wykład przedstawiła dr hab. Urszula Nowicka i dotyczył tematu: „Elementy Prawa Wschodniego w duszpasterstwie Kościoła łacińskiego”. Prelegentka dotykała spraw związanych z problematyką prawa wschodniego i codziennego przenikania się spraw prawnych związanych z sakramentami i duszpasterstwem osób z różnych kościołów.

W konferencji wzięli również udział: abp Jan Martyniak, metropolita przemysko-warszawski obrządku bizantyńsko-ukraińskiego i Jan Sergiusz Gajek, wizytator apostolski Kościołów greckokatolickich na Białorusi.