Reklama

Kościół nad Odrą i Bałtykiem

Szczeciński Klub Inteligencji Katolickiej

Niedziela szczecińsko-kamieńska 9/2013, str. 6

[ TEMATY ]

historia

Ze zbiorów Edmunda Bilickiego

Opiekun szczecińskiego KIK-u – o. dr Władysław Siwek TJ

Opiekun szczecińskiego KIK-u – o. dr Władysław Siwek TJ

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kościół katolicki w Polsce po 1945 r. znalazł się w bardzo trudnej sytuacji. Mimo że wyznanie rzymskokatolickie deklarowało przeszło 90 proc. społeczeństwa, władzę w kraju z poparciem Związku Sowieckiego przejęli ludzie odnoszący się wrogo do wszelkich przejawów religijności. O ile początkowo nie wypowiedziano Kościołowi otwartej wojny, to w miarę umacniania swej władzy komuniści zaczęli rozwijać walkę z religią. Oprócz represji wobec samych duchownych oznaczało to także szykany wobec osób wierzących.

Jednym z elementów antykościelnej polityki władz PRL było wydanie 5 sierpnia 1949 r. dekretu, który nakładał na działające dotychczas za przyzwoleniem Kościoła stowarzyszenia, jak np. Sodalicje Mariańskie, obowiązek formalnej rejestracji. Episkopat, uznając dekret za bezprawny, zawiesił działalność wszystkich stowarzyszeń katolickich w kraju. Tym samym katolicy świeccy utracili możliwość podejmowania niezależnej aktywności społecznej. Zgodę na działanie w listopadzie 1950 r. uzyskała jedynie współpracująca z komunistycznymi władzami Komisja Intelektualistów i Działaczy Katolickich przy Polskim Komitecie Obrońców Pokoju.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Ten stan rzeczy uległ zmianie dopiero w związku z tzw. odwilżą październikową w 1956 r. W całym kraju powstało wówczas kilkadziesiąt katolickich klubów dyskusyjnych na czele z Ogólnopolskim Klubem Postępowej Inteligencji Katolickiej w Warszawie (OKPIK). Na założenie własnego KIK-u zdecydowali się także szczecinianie. Zebranie założycielskie miało miejsce w lutym 1957 r.

Szczeciński KIK przyjął wówczas deklarację ideową, w której zaznaczono jedność ideową z OKPIK-iem. Sygnatariusze dokumentu stwierdzali, że jako katolicy są zobowiązani do „krzewienia dobra”, gdziekolwiek się znajdują. Wyrażali przy tym pragnienie pogłębiania wiedzy na temat zasad katolicyzmu oraz działań na rzecz „rozwoju kultury i moralności społecznej”. Dalej opowiadano się po stronie tych wszystkich, „którzy pragną swoją postawą i pracą umacniać linię polskiego października - suwerenność, demokrację i wszechstronny rozwój gospodarczy i kulturalny kraju”. W ostatnim punkcie wyrażono szczególną troskę o sprawy Szczecina i Pomorza Zachodniego. Do władz klubu, wybranych 16 kwietnia, weszli: Roman Barcikowski (prezes), Aleksander Ejsmont (wiceprezes), Edmund Bilicki (wiceprezes), Józef Wątorski (sekretarz), Henryk Byczyk (skarbnik) oraz Antonina Siennicka i Hilary Williński (członkowie). Ich opiekunem ze strony Kościoła został o. Władysław Siwek TJ.

Reklama

Komunistyczne władze bardzo nieufnie odniosły się do rodzącego się ruchu klubowego. Biuro Polityczne Komitetu Centralnego PZPR na zebraniu 30 czerwca 1957 r. ustaliło, że „należy wyrazić zgodę na utworzenie około sześciu katolickich klubów dyskusyjnych”. W tym samym czasie naczelnik Wydziału V Departamentu III MSW ppłk Stanisław Morawski zalecił swoim podwładnym w poszczególnych Komendach Wojewódzkich Milicji Obywatelskiej zbieranie informacji o powstających klubach, sprawdzanie w kartotekach wszystkich członków założycieli oraz sporządzanie ich charakterystyk. Stanowiska w stosunku do poszczególnych klubów miały być przesyłane do MSW oraz przekazywane ustnie kierownikom Wydziałów Społeczno-Administracyjnych Prezydiów Wojewódzkich Rad Narodowych, do których należało formalne wydawanie decyzji odnośnie do rejestracji stowarzyszeń.

Szczecińska SB, zgodnie z zaleceniami centrali, od początku bacznym okiem obserwowała działania inicjatorów szczecińskiego KIK-u. Zostali oni zaliczeni do wrogich grup, które starają się działać przeciwko władzy ludowej „pod legalnym przykryciem”. Mieli to być „przeważnie adwokaci, lekarze, profesorowie itp., element z przeszłości o zapatrywaniach sanacyjno-klerykalnych rozpracowywanych przez nasze organa, podejrzani o współpracę z obcym wywiadem jako były aktyw podziemia itp.”. W tej sytuacji sprawa rejestracji stowarzyszenia nie mogła zostać rozstrzygnięta pozytywnie.

Reklama

W piśmie z 8 lipca 1957 r. przesłanym z PWRN wiceprezes Ejsmont został poinformowany o odmowie wpisu KIK-u w Szczecinie do rejestru stowarzyszeń oraz zakazie jego dalszej działalności. W uzasadnieniu tej decyzji czytamy: „Powstanie stowarzyszenia nie odpowiada względom pożytku społecznego, gdyż większość postanowień statutowych zawartych w rozdziale traktującym o celach stowarzyszenia realizowana jest przez stowarzyszenia już istniejące. Ponadto założenia statutu noszą charakter wybitnie elitarny - sprzeczny z duchem demokratyzmu”. Nic nie dało odwołanie złożone do MSW. Pismem z 22 października 1957 r. dyrektor Departamentu Społeczno-Administracyjnego ministerstwa powiadomił założycieli szczecińskiego klubu o zatwierdzeniu zaskarżonej decyzji PWRN wraz z zawartą w niej argumentacją.

W kolejnych latach środowisko katolików świeckich nie miało w Szczecinie swojej niezależnej organizacji. Niektórzy szczecinianie byli za to członkami KIK-ów, które uzyskały zgodę na funkcjonowanie w innych miastach. Edmund Bilicki należał przykładowo do klubu poznańskiego, zaś Ewaryst Waligórski czy Michał Plater-Zyberk do klubu warszawskiego. Poprzez kontakty z posłami z Koła Poselskiego „Znak” w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych kilkukrotnie sondowano, czy istnieje możliwość założenia w Szczecinie KIK-u. Odpowiedź zawsze była jednak odmowna. Szczecinianie musieli czekać na swój klub jeszcze przeszło 20 lat, kiedy po Sierpniu 1980 r. władze zgodziły się na rejestrację Szczecińskiego Klubu Katolików.

2013-02-27 14:23

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zginęli, bo byli Polakami

Jest 15 października 1939 r. Trwa wojna. Od tygodnia Pomorze, a wraz z nim Gruta i Słupski Młyn włączone zostały do III Rzeszy jako dystrykt Danzig-Westpreussen. Niemcy rozpoczynają realizację „Intelligenzaction”, której celem jest eksterminacja polskiej inteligencji z tych właśnie terenów: nauczycieli, księży, urzędników, ziemian. Aresztowana grupa Polaków z terenu gminy Gruta i okolicznych wsi, przetrzymywana prawdopodobnie w miejscu zbornym w Łasinie, pojona przed marszem wodą z lizolem, bita, głodzona, ograbiona, związana drutem kolczastym, pędzona jest teraz do lasu w Słupskim Młynie. Droga wiedzie pod górę. Kolby niemieckich karabinów popędzają wycieńczonych ludzi. Drzewa kolorowe od przebarwiających się liści są niemymi świadkami tego smutnego marszu. Słońce przebija się przez konary drzew i krzewów, ale nikt nie może tym widokiem się cieszyć, bo idą na śmierć. Echo niesie daleko krzyki członków Selbstschutzu oraz grup operacyjnych Policji Bezpieczeństwa III Rzeszy, którzy z nienawiścią prowadzą kilka kilometrów w głąb słupskiego lasu ponad czterdziestu Polaków, w tym kobiety i dwoje dzieci. Dlaczego? Dlatego, że byli Polakami. To główna i jedyna ich wina. Strach, wycieńczenie – to jedyni wtedy ich towarzysze. W głowach zapewne wiele myśli o rodzinie, swoim życiu, które żal kończyć, o Polsce i Bogu, w którym jest jedyna nadzieja. Po dojściu na miejsce egzekucji, ustawieni zostali nad rowami strzeleckimi, pozostałymi po polskich żołnierzach z okresu wojny obronnej 1939 r., a strzały niemieckich kul w ciszy leśnej tylko echo niosło daleko… Może jeszcze zdążyli krzyknąć „Jeszcze Polska nie zginęła…”, „Boże ratuj…”. Bezwładne ciała spadały w dół, dobijane były łopatami, kilofami, kolbami karabinów i strzałami z broni krótkiej. Pomordowanych zakopano w tych rowach. Taka mogła być prawdopodobna sceneria tego tragicznego wydarzenia. Skazani byli na zapomnienie, ale pamięć przetrwała. Po zakończeniu wojny w miejscu masowej egzekucji ustawiono krzyż, a ciała pomordowanych zostały ekshumowane. Łącznie we wrześniu i październiku w lasach Słupskiego Młyna zamordowanych zostało ok. 100 Polaków. Nikt nie poniósł za to odpowiedzialności. Po wojnie 2 grudnia 1945 r. ówczesny wikariusz ks. Jan Skwiercz odprawił Mszę św. pogrzebową za pomordowanych mieszkańców, a niezidentyfikowane ciała złożono w 14 trumnach do zbiorowej mogiły na cmentarzu parafialnym w Grucie. Uroczysty pogrzeb był również manifestacją patriotyczną mieszkańców.

CZYTAJ DALEJ

Objawienia Matki Bożej ze Scoglio: pozytywna opinia Dykasterii Nauki Wiary

2024-07-16 11:48

[ TEMATY ]

objawienia

Karol Porwich/Niedziela

Watykańska Dykasteria Nauki Wiary upubliczniła decyzję o wydaniu „Nihil obstat” dla objawień Matki Bożej ze Scoglio. Zgodnie z nowymi normami ws. zjawisk nadprzyrodzonych nie wyraża to pewności, co do nadprzyrodzonej autentyczności zjawiska, stwierdza jednak, że w treści objawień nie znaleziono żadnych elementów bezpośrednio sprzecznych z nauczaniem Kościoła i zachęca biskupa do docenienia wartości duszpasterskiej tego miejsca, np. poprzez pielgrzymki.

Pozytywna opinia dotyczy objawień opisanych przez Cosimo Fragomeniego w Kalabrii. W 1968 roku Maryja miała ukazywać mu się przez cztery dni i skierować do niego m.in. słowa: „W tym miejscu Bóg chce otworzyć okno do nieba, chce objawić swoje miłosierdzie!”. Głos miał zabrzmieć z ogromnej skały porośniętej bujnymi zaroślami, stąd nazwa Matki Bożej ze Scoglio, czyli Skały. To leżące w Kalabrii miejsce nazywane jest „włoskim Lourdes” i przybywa do niego rocznie 600 tys. pielgrzymów z wszystkich kontynentów.

CZYTAJ DALEJ

Jerozolima: sensacyjne odkrycie w Bazylice Grobu Pańskiego

2024-07-16 12:13

[ TEMATY ]

Jerozolima

Bazylika Grobu Pańskiego

Adobe Stock

Jerozolima, Bazylika Grobu Świętego. Edykuła – budowla kryjąca grób Chrystusa i kopuła rotundy Anastasis

Jerozolima, Bazylika Grobu Świętego. Edykuła – budowla kryjąca grób Chrystusa i kopuła rotundy Anastasis

Za ścianą pokrytą graffiti w Bazylice Grobu Świętego w Jerozolimie zespół badaczy przypadkowo odkrył największy znany średniowieczny ołtarz, mierzący 3,5 metra szerokości. Ołtarz krzyżowców, który został konsekrowany w 1149 roku, był uważany za zaginiony przez dziesięciolecia.

Podczas prac renowacyjnych archeolog Amit Re'em z Israel Antiquities Authority i historyk Ilya Berkovich z Austriackiej Akademii Nauk (ÖAW) odkryli marmurowy ołtarz za ważącą kilka ton kamienną płytą, na której froncie „uwieczniali” się turyści. Odkrycie jest sensacją dla historyków, stwierdziła ÖAW.

CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję